(ကိုယ္ပိုင္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ ။ မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ ကြဲျပားနုိင္ခြင့္ ရွိပါသည္ )
ေခြး = သခင္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိ ရုိေသတတ္ေသာ ၊ေျခေလးေခ်ာင္းရွိ၍ ေလးဘက္သြားတတ္ေသာ တိရစာၦန္တမ်ိဳး ၊
ေခြးရူး =ေခြးရူးေရာဂါပိုးတမ်ိဳး ကူးစက္ခံရျပီးေနာက္ ေရာဂါ ခံစားေနရျပီး ဦးေႏွာက္ အာရုံေၾကာ ခ်ိဳ့တဲ ့ေရာဂါေဖါက္ကာ ျမင္သမွ် အရာမ်ားကို လိုက္လံ ကိုက္ခဲတတ္ေသာ ေခြး ။
( လူရူး ဆိ္ုတာ ကေတာ့ အဓိပၸါယ္ ပိုမ်ားစြာ ေဆာင္ေနပါတယ္ ။ စိတ္ေဖါက္ျပန္ ၍ ရူးသြပ္သူမ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္ ။ဥစၥာရူး ၊ မ်က္ ႏွာရူး၊အခ်စ္ရူး ၊ ဘုရင္ရူး ၊ အာဏာရူး ၊ဝမ္းတြင္းရူး စသျဖင့္ အမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္ ။ ေခြးရူး အကိုက္ခံရလို့ ရူးသြပ္ျခင္း မမည္ပါ ။)
ေခြးရူး ျပန္ျခင္း = ေခြးရူးေရာဂါပိုး ဝင္ေနတဲ ့ တိရစာၦန္ တေကာင္ေကာင္..ဥပမာ ေခြး၊ေၾကာင္၊ ၾကြက္ ၊ ေမ်ာက္ ။ တို ့ရဲ့ ကိုက္ဖဲ ့ကုတ္ျခစ္ျခင္းမွ တဆင့္ ပိုး ျပန္ႏွံ ့ဝင္ေရာက္ကာ ဦးေႏွာက္အာရုံေၾကာ ထိခိုက္ ေသဆံုးေစနုိင္ေသာ ေရာဂါ တမ်ိဳး
လက္ပံပြင့္ခ်ိန္ေခြးရူးခ်ိန္ တဲ ့ ေရွးလူၾကီးမ်ား ဆိုစကား ရွိခဲ့ပါတယ္။
ခုေခတ္ ခုအခါမွာေတာ့ ေရွးလူၾကီးမ်ား ရဲ ့စကား ကို မဆိုထားနဲ ့ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားခဲ ့ဖူးတဲ ့တရားေတာ္မ်ား၊ဘုရားသားေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားရဲ ့တရားေတာ္မ်ားေတာင္မွ မသိနားမလည္တဲ ့သူေတြ မ်ားလာတဲ့အတြက္ေရွးစကားလည္း ကြယ္ေပ်ာက္ ။ ေခြးရူးေတြလည္း ထခ်င္တဲ ့အခ်ိန္ ထၾက ကိုက္ၾကနဲ ့ လူအေကာင္းေတြ အခ်ိန္မေရြး နဲ ့ အေတာ္ေလး သတိထား ေနထိုင္ၾကရတဲ ့ အခ်ိန္ သမယေပါ့ေလ။
ဒီေတာ့ ဒီေခြးရူးေတြရဲ ့ ေရာဂါျဖစ္ေပၚေစတဲ ့ အေၾကာင္းရင္း ။ကူးစက္ျပန္ ့ပြားပံုမ်ား ။ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား။ ကာကြယ္ကုသပံုမ်ား စသျဖင့္ တို ့ကို ဗဟုသုတ အျဖစ္ ေဖၚျပေပးခ်င္ပါတယ္။
စာတလံုး ၊ စာတေၾကာင္း မွသည္ စာတပိုဒ္ ျဖစ္ဖို ့ရာေအာင္ ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ သူနဲ ့ပတ္သက္တဲ ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေသခ်ာ နားလည္ျပီးမွ ေရးသားဖို ့ သင့္တာေပါ့ေနာ္ ။ နုိင္ငံသားတိုင္း ကိုယ့္နုိင္ငံရဲ့ ၾကီးပြားတိုးတက္ဖို ့ အေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ မွန္ကန္စြာ ေတြးေခၚ လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အမွားေတြကို သိျပီး အမွန္ ကို လုပ္မွ တိုးတက္မွာပါ ။ ဒီေတာ့ နုိင္ငံေရးဆို တာ နုိင္ငံသား အားလံုးနဲ ့သက္ဆိုင္ပါတယ္ေနာ္ ။
ကိုယ္တိုင္ ဘာမွ မသိ နားမလည္ဘဲ သူမ်ားကို ဆရာၾကီးလုပ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္ေတာ့ သူတို ့ကိုယ္တိုင္လည္းခု ေဖၚျပမဲ ့ အေၾကာင္းအရာေလးေတြထဲက ေၾကာက္စရာ ေခြးရူးျပန္ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုး တေကာင္နဲ ့ ဘာမွ ျခားနားမယ္ မထင္မိပါဘူး။
ဒီေတာ့ ဒီပိုးေကာင္ေလးေတြ အေၾကာင္း က စျပီး အေၾကာင္းအရာေတြမ်ားလွစြာကို ျပန္လည္ရွာေဖြ စုစည္းျပီးတင္ျပထားပါတယ္ ။
ဗိုလ္လိုမွ ဖတ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္လည္း ေအာက္ပါ ေနရာေလးမ်ားမွာ ဆက္လက္ ဖတ္ရႈဖို ့ ေဖၚျပေပးထားပါတယ္။
အဓိက ဇာတ္လိုက္ၾကီးကေတာ့ အလြန္တရာ ေသးငယ္လွတဲ ့ Lyssavirus ဆိုတဲ ့ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးတမ်ိဳးပါ ။သူ ဟာ Rhabdoviridae မ်ိုဳးစုထဲက ေပါက္ဖြားလာခဲ ့တာေပါ့။ အမ်ား သံုး အလြယ္တကူ ေခၚရရင္ေတာ့ ေခြးရူးျပန္ Rabies Virus ေပါ့ ။သူ ့ကို အမ်ားသူငါ အေခၚရလြယ္ေအာင္ ေခြးရူးျပန္ ေရာဂါ လို ့သာ ေခၚလိုက္ၾကတာ ။ တကယ္ေတာ့ ေခြးကိုက္မွ တင္ ျဖစ္တတ္တဲ ့ေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး။ တျခား ေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္ထားတဲ ့ တိရစာၦန္ (ဥပမာ ေခြး၊ ေၾကာင္၊ကၽြဲ၊ ႏြား၊ျမင္း ၊ေတာေၾကာင္ ၊ ၾကြက္ ။ေမ်ာက္ ။ လင္းနုိ ့ လင္းဆြဲ အစရွိတဲ ့နိူ ့တိုက္ သတၱဝါ သျဖင့္)တို ့မွလည္း ရရွိနုိင္ပါတယ္။
သူ ့ရဲ ့အေသးငယ္ဆံုး ဆဲလ္ေလးမ်ားကို single stranded RNA ပံုသ႑န္ အေနနဲ့ ဖြဲ ့စည္းထားပါတယ္ ။ ခပ္လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ ပရုိတင္းဓါတ္ တမ်ိဳးေပါ့ေနာ္၊
ဒီ ေခြးရူး ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေတြဟာ ေရာဂါပိုး သယ္ေဆာင္ထားတဲ ့ တိရစာၦန္ ေတြ ရဲ ့ တံေတြး ထိမိတဲ့ေနရာ၊ ကုတ္ျခစ္ဒါဏ္ရာ ၊ သို့မဟုတ္ ေပါက္ျပဲ ရာ၊ ကိုက္ဖဲ့ရာ၊ မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ပါးစပ္အေျမွးပါး၊ ေတြမွတဆင့္ ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ေရာဂါပိုးပါဝင္တဲ့ ေလ ကို ရႈသြင္းမိျခင္း ။ ပိုး ရွိေနတဲ ့ သတၱဝါ ရဲ ့ ဆီး ၊ ဝမ္း စသျဖင့္မွ လူ ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲ သို ့ ဝင္ေရာက္ျပီး လူ့ ့ရဲ ့ ဦးေႏွာက္ အာရုံေၾကာ central nervous system (CNS) မွာတြယ္ကပ္ ကာ ပဋိဇီဝ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ျဖစ္ပြားျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီလူရဲ ့ တျခား အစိတ္အပိုင္းမ်ား( ၾကြက္သား ၊ ႏွလံုး ၊အဆုပ္ မ်ား သို ့ ျပန္ႏွံ ့ကာ အသက္အႏ ၱရာယ္ျပဳတတ္ပါတယ္။
ဒီပိုးဝင္ျပီးတဲ ့လူတေယာက္မွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပဖို ့အခ်ိန္ပိုင္းဟာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ရက္ ၃၀မွ ရက္၅၀ အတြင္း ၾကာပါတယ္ ၊ ။ အျမန္ဆံုးမွာ ၁၀ ရက္မွ ၾကာတဲ ့အခ်ိန္ ဟာ ၅ နွစ္ေလာက္ အထိ ၾကာရွည္တတ္ တာမို ့ တခါတေလ အမႈမဲ ့အမွတ္ နဲ ့ဘဲ နွစ္မ်ားစြာ ၾကာျပီးမွ ရုတ္တရက္ ေရာဂါထ ျပီးေသဆံုးတတ္ၾကတာမို ့ အထူးသတိျပဳ ဖို ့လိုတယ္ေနာ္ ။
ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား-
စစခ်င္း မွာ ေတာ ့ တုပ္ေကြး ေရာဂါလကၡဏာ ႏွင့္ အေတာ္ေလး ဆင္ပါတယ္ ။nonspecific flu-like signs
ကိုယ္လက္ မအီမသာျဖစ္မယ္ ။ ေခါင္းကိုက္ ၊ တကိုယ္လံုးၾကြက္သားမ်ား နာက်င္ ကိုက္ခဲမယ္ ။ ဖ်ားမယ္ ။ အကိုက္ခံရတဲ ့ဒါဏ္ရာ ေနရာမွာ ထံုက်င္မယ္ နာမယ္ ။ ေနာက္ဆံုး ပိုးက ဦးေႏွာက္ အာရုံေၾကာ ထဲ ေရာက္ရွိသြားတဲ ့အခ်ိန္ က်ေတာ ့ symptoms of cerebral dysfunction, anxiety, confusion, agitation, progressing to delirium, abnormal behavior, hallucinations, and insomnia , hydrophobia ,ဆိုတာေတြ ျပမယ္ေပါ့ ။ ဂဏွာ မျငိမ္ျဖစ္မယ္ ။အသိအေတြး စိတ္ေတြ ေရာေထြးမယ္ ။ဆတ္ဆတ္ထိမခံ လႈပ္ရွားမႈမ်ားရွိမယ္ ။အေၾကာဆြဲမယ္ ။ပံု မမွန္တဲ ့အျပဳ အမူ ေတြ ျပဳမယ္ ။ အိပ္မေပ်ာ္ဘူး ျဖစ္မယ္ ။
ေရေၾကာက္တယ္ ။
ဒီလိုေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပေနတဲ ့သူတေယာက္ရဲ ့ ဦးေႏွာက္ ဆဲလ္ေတြ ကို ၾကည့္ရင္ နဲဂရီစ္ေဘာ္ဒီ (Negri bodies) ေခၚတဲ ့အမဲေရာင္ စက္ေလးေတြ ဟာ ဦးေႏွာက္ၾကီး ေအာက္ေျခ (pyramidal cells of the hippocampus )နဲ ့ဦးေႏွာက္ငယ္ (Purkinje cells of the cerebellum) ေတြမွာ ရွိေနတတ္ပါတယ္။အဲဒါကေတာ့ ဒီဦးေႏွာက္မွာ အမွန္တကယ္ဘဲ ေခြးရူးပိုး ေပါက္ပြား ေနျပီဆိုတဲ ့ အေထာက္ အထား တခု ပါဘဲ ။
ေရာဂါဟာ အလြန္ျပင္းထန္တဲ ့အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တာမို ့ လကၡဏာ ျပျပီး ၂ ရက္မွ ၁၀ ရက္အတြင္း ေသဆံုးတတ္ပါတယ္။ေသဆံုးရတဲ ့အေၾကာင္းရင္း ကေတာ့ ႏွလံုးခုန္ရပ္ ၊ အသက္ရႈရပ္ မႈတို ့ေၾကာင့္ပါ ။
ဒီအေျခ အေနကို ေက်ာ္လႊားသြားနုိင္ျပီ ဆိုရင္ေတာ့ အသက္ရွင္သန္ဖို ့ လမ္းရွိျပီေပါ့
ဒါေပမဲ ့ ခုထိေတာ့ ဒီ အေျခအေနကို ေက်ာ္လႊား နုိင္တဲ ့သူဟာ ၈ ေယာက္ထိသာ ရွိပါေသးတယ္တဲ့ ။
တကမာၻလံုး အတိုင္းအတာနဲ ့ေျပာရရင္ တႏွစ္မွာ ေခြးရူးေရာဂါ ျဖစ္ျပီးေသဆံုးသူေပါင္း ၅၅၀၀၀ ခန့္ ရွိတယ္ လို ့ဆိုပါတယ္
ဒါေၾကာင္ ့ ေရာဂါ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေရးဟာ အလြန္အေရးၾကီးလွပါတယ္ ။
ေခြးကိုက္ခံရခဲ ့ရင္
၁ ။ ။ ဒါဏ္ရာကို ေရ ၊ ဆပ္ျပာတို ့ျဖင္ ့စင္ၾကယ္ေအာင္ ခ်က္ခ်င္း ေဆးပါ။
၂။ ။ သက္ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးဌာနသို ့ ဆက္သြယ္ပါ ။
မိမိ အားလာေရာက္ကိုက္ေသာ သတၱဝါ အား အနည္းဆံုး ၂ ပါတ္မွ် ေစာင့္စားၾကည့္ရႈရမည္ ။
အေကာင္းဆံုး နည္း လမ္းမွာ ထို သတၱဝါကို သတ္ျပီး ၄င္း၏ ဦးေႏွာက္ မွာ ေခြးရူး ပိုး ရွိ / မရွိ ဓါတ္ခြဲစမ္းသပ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ ။
-ေရာဂါမျဖစ္မီ အကိုက္မခံ ရမွီႏွင္ ့အကိုက္ခံရျပီးေနာက္ ကာကြယ္ေဆး (postexposure prophylaxis or PEP)ထိုးဖို ့ လိုအပ္ပါတယ္
RabAvert vaccine ။ IMOVAX rabies vaccine
အထက္ပါ ေဆးမ်ားဟာ Human Rabies Immune Globulin (RIG) ေဆးမ်ိဳး ျဖစ္ျပီး
ပထမ တၾကိမ္ ေဆးထိုးျပီးခ်ိန္ကို ( day zero ) ၀ ရက္လို ့ သတ္မွတ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ထပ္ ၃ ၊ ၇ ၊ ၁၄ ၊ ၂၈ ရက္မ်ားမွာ ဆက္လက္ထိုးေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ရက္သတၱ ၄ ပါတ္ အတြင္းအားလံုး စုစုေပါင္း ၅ လံုးထိုးရမွာပါ ။ လက္ေမာင္း သို့မဟုတ္ ေပါင္ရင္ မွာဘဲ ထိုးလို ့ရပါတယ္
အရင္ေခတ္ေတြ တံုးကလို ခ်က္ ပတ္ပတ္လည္မွာ ေဆး အလံုး ၃၀ ထိုးဖို ့ မလိုအပ္ေတာ့ ပါဘူး ။
အေသးစိပ္ကို သိခ်င္ရင္ ဒီေနရာေတြမွာ ... ဆက္ၾကည့္ပါ ေနာ္
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ ့တခ်က္ သတိေပးလိုတာကေတာ့ ဒီလို ေခြးရူးပိုးရွိေနတဲ့ သတၱဝါေတြရဲ ့ အကိုက္ အကုတ္ ခံရျခင္းေၾကာင္ ့ ေသေစနုိင္တဲ ့ေရာဂါ ရတတ္ေပမဲ ့ အခ်ိန္မွီ ကုသနုိင္ရင္ေတာ့့ .၊ အသက္ခ်မ္းသာရ ရွိနုိင္ပါေသးတယ္ ။
ခုအင္တာနက္ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးအမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္ေနျပီး အသင့္ကြန္ျပဴတာ ကို လာေရာက္ ထိခိုက္ ပ်က္စီးေစတတ္ပါတယ္ ။
ဒီလို အလားတူ အာဏာရူးေခြးေတြရဲ ့ အကိုက္ခံထားရတဲ ့ ့ သူတခ်ိဳ ့ဟာ ဒီအရူးဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ ဦးေဏွာက္ပ်က္စီး ေနၾက ျပီး သူတို ့ကိုယ္သူတို ့ အသိအျမင္ခ်ိဳ ့့ယြင္းေနၾကတာကို မသိနုိင္ေတာ့ဘဲ အြန္လိုင္းထဲ ၊ ဘေလာဂ္ေတြထဲ မိုးတလံုး ေလတလံုးလႊင့္ျပီး ဟိုကိုက္ ဒီကိုက္ ရမ္းသမ္းကိုက္ေနၾကတဲ့ အတြက္ ဒီ ေခြးရူး ပိုးေတြ ကူးစက္မခံၾကရေအာင္ သတိေလးထားျပီး ေနထိုင္နုိင္ၾကေစဖို ့ ဆုေတာင္းေပးအပ္ပါတယ္ ။
ဒီကမာၻေလာက ၾကီးထဲမွာ ေခြးရူးေရာဂါမ်ား ကူးစက္ ျပန္ ့ပြား ဒုကၡေရာက္မႈမ်ား အျမန္ဆံုး ပေပ်ာက္ေအာင္ ဝိုင္းဝန္း အားထုတ္ ႏုိင္ၾကပါေစ။
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
9 comments:
ဗဟုသုတေတြ ေလ့လာမွတ္သားသြားတယ္ အေနာ္က ေခြးရူးဆို အေသေၾကာက္...
ေၾသာ္.. ဟုိလုိလိုဒီလိုလို ထင္ေနတာ..။
အခုေတာ့ သေဘာေပါက္သြားျပီ ဟိုလိုလို ကိုေျပာတာကိုး။ :P
အဖြင့္နဲ႔ အပိတ္ေလးေတြ မိုက္တယ္ ဖြားကိ...
ဒါနဲ႔ ဟိုတခါေျပာဖူးတဲ့ 'ဖြားကိ ေရေၾကာက္တတ္သည္' ဆိုတာ အခုကစၥနဲ႕ေတာ့ မဆိုင္ေလာက္ပါဘူးေနာ္...
အြန္လိုင္းေပၚက ေခြးရူးေတြကိုေတာ့ တိုက္ထုတ္ပစ္ဖို႕ ဘေလာ့ဂါတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတယ္ ဗ်ိဳ ့............
မဟုတ္ရင္ ငါတို႕ ေတြ အားလံုး သိကၡာက်ရလိမ့္မယ္...
ေခြးရူးေရာဂါအေႀကာင္း ဗိုင္းရပ္စေတြ အေႀကာင္းညဏ္မွီသေလာက္ မွတ္သြားတယ္။
ေခြးကိုက္ခံရဖူးလို ့ေခြးဆိုေႀကာက္တယ္။
ေဆးလည္းထိုးလိုက္ရတာ ။
ေဆးဖိုးသာ အေမသာမေပးနိုင္ရင္ ကိုယ္ရူးေနၿပီလားပဲ။
ခုလည္း ရူးေတာ့ ရူးေနတာပါပဲ
ေခြးရူးနဲ႔ပါတ္သတ္ရင္ေတာ့ သတၱိမေကာင္းဘူးဗ်..။
ေခြးရူးလို႔ အသံၾကားတာနဲ႔ လြတ္ရာေရွာင္ရတာပဲ...။
ေခြးရူးနဲ႔ပါတ္သတ္တာ ဗဟုသုတ ရပါတယ္
အို အသင္ေလာကႀကီး
အသင္ေလာကႀကီးမွာ
ေခြးရူးေတြကင္းပါေစ
ေခြးရူးေရာဂါေဘးမွ လြတ္ကင္းႀကပါေစ
ေခြးရူးၿပန္သူမ်ား မရွိႀကပါေစနဲ႔
ေခြးရူးၿပန္ကူးစက္ေရာဂါမ်ားလဲ က်ဆင္းပါေစ
ခင္မင္ေလးစားစြာၿဖင့္
မကီးရဲ႔ ဘဝအဆက္ဆက္က ေမာင္
ဖိုးစိန္
:( ေနမေကာင္းပါဘူးဆိုေနမွ..
:)) မငံုကေတာ့ ရိုးရိုးေနမေကာင္းတာပါေနာ္။
ေလ႔လာမွတ္သားစရာမို႔ အေသအခ်ာ မွတ္သားသြားပါေၾကာင္း
အဟီး... မလုပ္နဲ႕ေနာ္...
ေျပာတာ သိတယ္... သတ္ျပီးဦးေႏွာက္ ကိုဖြင့္တဲ့.. အဟီး.. အေနာ္ကေတာ့ အဲဒါကို သိေနတယ္... အဟီး..
ဘယ္သူ႕ကိုေျပာခ်င္လဲဆိုတာ သိေနတယ္..
အဟီး.. ေခြးအေၾကာင္းဖတ္သြားပါတယ္..။
သတ္ခ်င္စိတ္ကိုမနဲ႕ထိန္းသြားတယ္..။
ခီခန္႕ (လူပ်င္းေလး)
ေကာင္းပါတယ္
Post a Comment