Showing posts with label healthy. Show all posts
Showing posts with label healthy. Show all posts
14 com
ခႏၶာကိုယ္တခုမွာ ဘယ္အဂၤါ က အေရးအၾကီးဆံုးလည္း ။ ရွိရွိ သမွ် အဂၤါေတြအားလံုး သူ ့ေနရာနဲ့သူ အေရးၾကီးၾကတာခ်ည္းပါပဲ ။ ဦးေႏွာက္အာရံုေၾကာေတြ၊ ေသြးလွည့္ပါတ္တဲ့စနစ္ မွ ႏွလံုးနဲ့ ေသြးေၾကာေတြ၊ အသက္ရွဳလမ္းေၾကာင္း အတြက္ အဆုပ္နဲ့ေလျပြန္ေတြ ။ အစာေျခလမ္းေၾကာင္းအတြက္ ပါးစပ္မွ စျပီး စအိုဝ အထိအစာအိမ္ အူ၊အသည္း၊ သည္းေျခ ၊ အညစ္အေၾကး အဆိပ္အေတာက္ေတြ စြန့္ပစ္ဖို့ ေက်ာက္ကပ္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း၊ အားလံုး အေရးၾကီးၾကပါတယ္။ ေရာဂါတခုခု ျဖစ္လာရင္ ဘာေရာဂါ ျဖစ္မွန္းသိရေအာင္ ကိုယ္ခႏၶာမွ ပံုသ႑န္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့ ကၽြန္ုပ္တို ့ကို အေၾကာင္းၾကားပါတယ္ ။ အဲ့ဒါေတြကို ေရာဂါ လကၡဏာ လို ့(Sign & Symptom) ေခၚပါတယ္။ ဥပမာ ဗိုက္ေအာင့္တယ္၊ ေခါင္းကိုက္တယ္ ၊ ေခါင္းမူးတယ္၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္တယ္၊ရင္တုန္တယ္၊ အန္တယ္။ ဝမ္းေလွ်ာတယ္။ ဆီးက်င္တယ္ စသျဖင့္ေပါ့ ။အဲ့ဒီအခါက် ေခါင္းမူးရင္ ဘယ္လိုပံုနဲ့ မူးရင္ ဘာေရာဂါေၾကာင့့္ျဖစ္နိူင္တယ္၊ရင္ဘတ္ ဘယ္ေနရာမွာေအာင့္ရင္ဘယ္လိုေအာင့္ရင္ဘာေရာဂါျဖစ္နိုင္တယ္ ဆိုတာ အၾကမ္းဖ်င္း သိနိုင္ပါတယ္။ အတိအက် သိဖို့ရာကေတာ့ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားမွ ဆက္ျပီးေရာဂါ ရွာေဖြစစ္ေဆး ေပးလို ့ရပါတယ္ ။ခု ေျပာျပခ်င္တာကေတာ့ ဗိုက္ ျပသနာ မ်ား ပါပဲ ။
ဝမ္းတစ္လံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း ဝမ္းဗိုက္ျပသနာ ရွိေနခဲ့ရင္ ေခါင္း အထိေအာင္ ျပသနာ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္ ။ ေခါင္းကိုက္ ေခါင္းခဲ ေခါင္းမၾကည္မလင္နဲ ့ေနရထိုင္ရတာ မသက္သာလွပါဘူး။
လူတိုင္း ဗိုက္ေအာင့္ ဗိုက္နာဖူးၾကမွာပါ ။ အနည္းဆံုး ကေတာ့ ဝမ္းသြားခ်င္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ဗိုက္ နဲနဲ ရစ္ တာမ်ိဳးေလာက္ေတာ့ ခံစားဖူးၾကမွာပါ ။ဗိုက္နာတဲ့ အတိုင္းအဆ ျပင္းထန္မွဳ၊ နာက်င္ပံု နာက်င္နည္း၊ နာတဲ့ေနရာ ။သူနဲ့တြဲဖက္ျပီး ျပတတ္တဲ့ တျခား လကၡဏာမ်ားကိုၾကည့္ျပီး သူ ့မွာ ဘာေရာဂါ ျဖစ္နိုင္ေခ်ရွိသလည္း ဆို တာကို မွန္းဆလို ့ရပါတယ္ ။
ခု ဒီအေၾကာင္းေျပာျပခ်င္တာကေတာ့ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ေရာဂါရွာျပီး ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ကုသဖို ့ရည္ရြယ္တာ မဟုတ္ပါဘူး ။ သာမာန္ဗဟုသုတမ်ိဳး အေနနဲ့ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ ရဲ ့ ဘယ္ေနရာမွာ ဘာအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြ ရွိသလည္း ဆိုတာသိထားရင္ အနည္းဆံုးေတာ့ မိမိမွာ ဘယ္လိုေရာဂါ ျဖစ္နိုင္လိမ့္မလည္းလို့ အခ်ိန္မဆြဲပဲ သိနိုင္ေအာင္ပါ ။
ပိုျပီး တိက် ေအာင္ေဖၚျပလိုရင္ေတာ့ အကြက္ ၉ ကြက္ ေဖၚျပၾကပါတယ္။
ဗိုက္သားျပင္ရဲ့ အတြင္းဖက္ကိုယ္တြင္းေခါင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြကို အဓိကအားျဖင့္ ဒီလို ခြဲျခားထားပါတယ္။
၁-အစာေျခဖ်က္ျခင္းနဲ့ဆိုင္တဲ့-အစာျမိဳေရျမိဳျပြန္ရဲ ့ ေအာက္ဆံုးအပိုင္း(the end of the esophagus),အစာအိမ္( stomach), အူသိမ္ႏွင့္အူမၾကီး (small and large intestines), အသည္း (liver), သည္းေျခ(gallbladder),မုန့္ခ်ိဴအိတ္ ေခၚ သရက္ရြက္( pancreas)။
၂-ဝမ္းဗိုက္အတြက္ ႏွလံုးေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီးႏွင့္ေသြးေၾကာမ်ား(The abdominal aorta)။
၃-အူအတက္(The appendix)- အူသိမ္အဆံုးပိုင္း ႏွင့္ အူမၾကီးအစပိုင္း ဆက္သြယ္ရာ ေနရာမွာ ရွိျပီး အေရးၾကီး လုပ္ငန္းတာဝန္ မရွိ။
၄-ေက်ာက္ကပ္ ႏွစ္လံုး( The kidneys) ဘယ္ ညာ ႏွစ္ဖက္ ၊ ဝမ္းဗိုက္ရဲ့ ေနာက္ဖက္ အတြင္းပိုင္းတြင္ ပဲေစ့ပံုသ႑န္ရွိျပီး ခႏၶာကိုယ္မွ အဆိပ္အေတာက္ အညစ္အေၾကးမ်ားကို ဆီးအျဖစ္ စြန့္ထုတ္ နိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး ပါတယ္။
၅-ေဘလံုး ( spleen) ဗိုက္ရဲ့ ဘယ္ဖက္ အေပၚအေနာက္ဖက္ေနရာမွာ တည္ရွိျပီး ေရာဂါပိုးတိုက္ဖ်က္ေရး နဲ့ ေသြးလွည့္ပတ္ေရးအတြက္ တာဝန္ရွိပါတယ္။
အဲ့ဒီ အဂၤါ အစိပ္အပိုင္းေတြမွာ ျပသနာ တခုခု ျဖစ္လာရင္ သူနဲ့ ဆိုင္တဲ့ ေနရာမွာ နာတတ္တယ္ ေအာင့္တတ္တယ္ ။ ဗိုက္နာတယ္ ဆိုရင္ နာတဲ့ေနရာ( location of pain) နဲ့ နာပံုနာနည္း (Type of pain) -( ေအာင့္ျပီးနာသလား ၊ တျပင္လံုး နာသလား၊ တေနရာတည္း စူးျပီးနာသလား၊ ရစ္ျပီးနာသလား) ။onset of pain ( ရုတ္တရက္ နာသလား၊ ရက္ရွည္နာေနတာလား Acute or Chronic) စတာ ေတြဟာ ေရာဂါရွာေဖြသတ္မွတ္ေရး( Diagnosis )အတြက္ အေရးၾကီးပါတယ္။
အခု ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ရုတ္တရက္ ဗိုက္နာျခင္း (Acute Abdominal Pain) အေၾကာင္းပါ။
တခါတေလလည္း ဝမ္းဗိုက္ၾကီးက မ်က္လွည့္ ျပတတ္ပါေသးတယ္ ။ အခု ဒီေနရာမွာ စ ေအာင့္ ေနေပမဲ့ ခန ၾကာေတာ့ ေနရာေျပာင္းသြားတတ္တာ လည္းရွိပါတယ္ ။ ဥပမာ - အူအတက္ေယာင္လို ့ ဗိုက္နာတယ္ဆိုရင္ သူက RLQ မွာရွိေနေပမဲ့ စစခ်င္းမွာ အစာအိမ္ ေအာင့္သလို မ်ိဳးနဲ့ ခပ္ဆင္ဆင္ နာျပတတ္ပါတယ္ ။ ရင္ညြန္ ့မွ စေအာင့္ျပီး နာရီ အနည္းငယ္အတြင္း ဒါမွမဟုတ္ ရက္ အနည္းငယ္ ၁ ရက္ ၂ ရက္ေလာက္ၾကာမွ သူရွိေနတဲ့ ညာဘက္ ေအာက္ပိုင္း ကို ေရႊ ့ျပီး ေနရာမွန္ မွာ နာလာတတ္ပါတယ္။ အဲလို နာတာ အျပင္ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္ အနည္းငယ္တက္ျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြပါ ရွိနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္းမ်ိဳး (Acute Abdomen )ဆိုရင္ အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ( close Observation) က အေရးၾကီးပါတယ္။ အဲ့လို ေစာင့္ၾကည့္ေနစဥ္မွာ လူနာကို ဘာ အစားအစာ၊ ေရ ၊ မွ် မေပးရပါဘူး ။ တကယ္လို ့ အူအတက္ေယာင္တာေၾကာင့္ နာတာဆိုရင္ အခ်ိန္မေရြး ခြဲစိပ္ကုသဖို့ လိုအပ္တာမို ့၊ အႏၱရာယ္ ကင္းစြာ ေမ့ေဆးေပးလို ့ ရေအာင္ ပါ။
အလားတူစြာ Refer Pain မ်ားရွိတတ္တဲ့ ေရာဂါမ်ားလည္း ရွိပါေသးတယ္ ။ ဥပမာ ႏွလံုးၾကြက္သားေသြးမလံုေလာက္လို ့ရင္ဘတ္ ေအာင့္တဲ့ အခါ ၊တခါတေလက်ရင္ ဘယ္ဘက္ ပုခံုး နဲ့ ေမးရိုး လည္ပင္း ေနရာမ်ားမွာလည္း ေအာင့္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလည္း ဆိုေတာ့ ဒီ အဂၤါအစိတ္အပိုင္း ႏွစ္ခုစလံုးအတြက္ ေထာက္ပံ့ထားတဲ့ အာရုံေၾကာက တခုထဲ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။
အဲဒီ အထဲမွာ အမ်ားဆံုး နာတတ္ ေအာင့္တတ္ၾကတာ ေတြကေတာ့
-Epigastric ရင္ေခါင္းရင္ညြန္ ့ေနရာမွာဆိုရင္ အမ်ားအားျဖင့္ - အစာအိမ္(Gastritis) ၊ အူသိမ္ဦးပိုင္းေယာင္ယမ္းျခင္း(Duodenitis)၊ အနာေပါက္ျခင္း(ulcer) သည္းေျချပြန္ေယာင္ယမ္းျခင္း (Cholecystitis Cholangitis) ၊ အသည္းေယာင္ျခင္း(Hepatitis)၊ သရက္ရြက္ ေယာင္ျခင္း (Pancreatitis) ၊ ေသြးယိုျခင္း စသျဖင့္။
တခ်ိဳ ့ျဖစ္နိုင္ေျခရွိတာေတြကေတာ့ -ႏွလံုးၾကြက္သား အေျမွးပါးေယာင္ျခင္း(Pericarditis Myocardial Infarct)၊ အဆုပ္ ၊ အေျမွးပါးေယာင္ျခင္း (Pneumonia, Pleurisy ,Pneomothorax)၊ရင္အုပ္နဲ့ ဝမ္းတြင္းေခါင္းျခားထားတ့ဲအရြတ္ျပားေအာက္တြင္ျပည္တည္ျခင္း (Subphrenic abscess)၊ ရင္ေခါင္းႏွင့္ ဝမ္းဗိုက္ေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီး အလႊာကြာျပီး ေဖါင္းထြက္လာျခင္း( Dissecting aneurysm) စသျဖင့္ ..
- RUQ ညာဘက္ အေပၚမွာေအာင့္ရင္ ျဖစ္တတ္တာေတြက- အသည္း ေယာင္ျခင္း သည္းေျခအိတ္ ေက်ာက္တည္ျခင္း ေယာင္ျခင္း စသျဖင့္။
တခ်ိဳ ့အနည္းအက်ဥ္းျဖစ္တတ္တာေတြကေတာ့ - ေက်ာက္ကပ္ေယာင္ျခင္း ၊ ညာဖက္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ေက်ာက္တည္ျခင္း။ညာဖက္ အဆုပ္ နဲ့ အေျမွးပါး ေယာင္ျခင္း ။ ႏွလံုးေၾကာင့္ ေအာင့္ျခင္း တို ့လည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
- LUQ ဘယ္ဘက္ အေပၚမွာ ေအာင့္ခဲ့ရင္ ။ Stomach -အစာအိမ္ေယာင္ျခင္း အနာျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ၊Pancreas မုန့္ခ်ိဳအိတ္( သရက္ရြက္ ) ေယာင္ျခင္း ေက်ာက္တည္ျခင္းေသြးယိုျခင္း၊ Spleen ေဘလံုးၾကီးျခင္း၊ေပါက္ျခင္း၊ ပုတ္ျခင္း၊ Left Kidney ဘယ္ဖက္ ေက်ာက္ကပ္ေယာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္တည္ျခင္း၊ Lt Pleurisy , Pneumonia ဘယ္ဖက္ အဆုပ္နဲ့ အေျမွးပါးေယာင္ျခင္း စတာေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္ပါတယ္ ။ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္သူမ်ား အတြက္ စဥ္းစားစရာကေတာ့ အူမၾကီး အတြင္း စျမင္းတံုးမ်ားတစ္ဆို ့ျခင္း မ်ားလာရင္ ဘယ္ဖက္ ဝမ္းပိုက္ အေပၚနဲ့ေအာက္ပိုင္းတို့ မွာလည္း ေအာင့္တတ္ပါတယ္။
- RLQ ညာဘက္ေအာက္ မွာ ျဖစ္တတ္တာေတြက - အူအတက္ေယာင္ျခင္း၊ ေပါက္ျခင္း ။
တခ်ိဳ ့အနည္းအက်ဥ္းျဖစ္တတ္တာေတြကေတာ့ -ဆီးလမ္းေၾကာင္း ေက်ာက္တည္ျခင္း -(ခါးေနာက္ဖက္ပိုင္းမွ ေရွ့ ေအာက္ဖက္သို့ ထိုးဆင္းျပီး ေအာင့္တတ္တယ္ )။ အူက်ျခင္း Hernia စသျဖင့္။
- ဆီးစပ္အထက္ Suprapubic ေနရာမွာ ေအာင့္နိုင္တာေတြက အူမၾကီး ေနာက္ဆံုးအပိုင္း ပိတ္ဆို့ ျခင္း ေယာင္ျခင္း၊ အူအတက္ ေယာင္ျခင္း ၊ ဆီးအိမ္ ေယာင္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ မ်ိဳးဥအိမ္၊ ဥျပြန္၊သားအိမ္ ေယာင္ျခင္း ၊ ေပါက္ျခင္း၊ေနရာမွားျပီး သေႏၶတည္ျခင္း ၊ ရာသီလာ၍ ေအာင့္ျခင္း။
- Periumbilicus ခ်က္ပတ္လည္ေနရာ မွာ ေအာင့္ေစတာေတြက အူသိမ္ ပိတ္ဆို ့ ေယာင္ယမ္း ပုတ္ျခင္း၊ မုန့္ခ်ိဳအိတ္ေယာင္ျခင္း၊ အူရွိေသြးေၾကာမ်ား ပိတ္ဆို့ျခင္း mesenteric thrombosis , dissecting aortic aneyrysm ၊ တို့ေၾကာင့္ ျဖစ္ တတ္ျပီး ၊ အူ အတက္ ေယာင္ျခင္းရဲ့ ဦးစြာ အခ်ိန္မွာ လည္း ဒီေနရာမွာေအာင့္တတ္ပါတယ္။
- LLQ ဘယ္ဘက္ ေအာက္မွာ ေအာင့္ရင္- စဥ္းစားရမွာေတြကေတာ့ အူေယာင္ျခင္း၊ အူ ပိတ္ဆို ့ျခင္း ဥပမာ စျမင္းတံုး၊ အလံုးအၾကိတ္ ၊ အနာေပါက္ျခင္း၊ အူက်ျခင္း၊ ဘယ္ဘက္ ေက်ာက္ကပ္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေက်ာက္တည္ျခင္း၊
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ကေတာ့ ဘယ္ဖက္ သို့မဟုတ္ညာဖက္ ေအာက္ပိုင္းမွာနာရင္- မ်ိဳးဥအိမ္ ovary နဲ့ ဥျပြန္ Fallopian tube မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေယာင္ျခင္း၊အရည္အိတ္တည္ျခင္း ။ ေပါက္ထြက္ျခင္း ၊ ဥျပြန္မွာ သေႏၶတည္ျခင္း ( Ectopic/Tubal pregnancy) ၊သားအိမ္ေယာင္ျခင္း တို့လည္းျဖစ္နိုင္ေျခ ရွိေၾကာင္း ကို မေမ့သင့္ပါဘူး ။
တခါက ၾကံဳခဲ့ဖူးပါတယ္ ။ အမ်ိဳး သမီး တေယာက္ ဗိုက္ေအာင့္တယ္၊ ေအာင့္တဲ့ေနရာက ဝမ္းဗိုက္ ေအာက္ဖက္ပိုင္းမွာ ၊ သူက ဝမ္းတြင္း ကလီစာေတြ ဘယ္ေနရာမွာ ဘာရွိမွန္းမသိ ေတာ့ အစာအိမ္ေအာင့္တယ္ လို့ ယူဆျပီး သူ ့ဟာသူ ပဲ အစာအိမ္ ေလထိုးေလနာေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္ပါတယ္။ ၃ ရက္ ၾကာသြားတယ္ ။မသက္သာဘူးေပါ့။ ဒီလို နဲ့ပဲ ဗိုက္ၾကီးတျပင္လံုး မာေတာင့္ေတာင့္ နဲ့ မခံမရပ္နိုင္ေအာင္ ျဖစ္ျပီး shock ရလာေတာ့ မွ ေဆးရံု ေရာက္လာတယ္ ။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ဝမ္းဗိုက္ေခါင္းထဲမွာ ေသြးထြက္ေနတဲ့ လကၡဏာေတြျပလာလို ့ အေရးေပၚ ခြဲစိတ္လိုက္ရတယ္ ။ျဖစ္ရပံုကေတာ့ မ်ိဳးဥျပြန္ဝ မွာ သေႏၶတည္ျခင္းျဖစ္ ျပီး ေပါက္သြားလို ့ ေသြးထြက္တာ ျဖစ္ေနတယ္။ သူသာတကယ္လို ့ common sense ရွိရင္ သူ ့ဟာသူ ဘာျဖစ္နိုင္သလည္း ဆိုတာ တြက္ဆလို ့ရပါတယ္။ဒါဆိုရင္ လိုအပ္မွန္ကန္တဲ့ ကုသမွဳမ်ား ေစာေစာစီးစီးရယူနိုင္ပါတယ္။
ဒီလိုမ်ိဳး ဗိုက္ေအာင့္တာဟာ ဝမ္းေခါင္းအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ကလီစာ အမ်ားၾကီးထဲမွာ ဘယ္ေနရာ ကစျပီး ျပသနာျဖစ္တာလည္း ဆိုတာကို တခါတရံေတာ့လည္း ေသခ်ာအတိအက် အေျဖ မရွာနိုင္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါေသးတယ္။ ဝမ္းတြင္းေခါင္း အေျမွးပါးေယာင္ယမ္းျပီး Peritonitis ဗိုက္တျပင္လံုးဂ်ပ္ခဲၾကီးျဖစ္ေနတတ္တာမ်ိဳး ၊ ဘာေၾကာင့္မွန္းေသခ်ာ မသိပဲ ေသြးဆိပ္တက္ တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးဆိုရင္ Laparotomy & proceed ဆိုျပီး ဗိုက္ကို အရင္ခြဲျပီးမွ ေရာဂါရွာကုသ ရတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
ေနာက္ဆံုးေျပာျပလိုတာကေတာ့ ဗိုက္နာတာ ကို ေပါ့ေပါ့ေနျပီး ေဆးျမီးတိုနဲ့ အခ်ိန္ဆြဲကုသမေနသင့္ပါဘူး။ နာေနတဲ့ ဗိုက္ကို နင္းႏွိပ္ျခင္းမျပဳသင့္ပါဘူး။ အစာအိမ္ေယာင္ျခင္းေၾကာင့္ေအာင့္ ေနတာကို အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား မစားသံုးသင့္ပါဘူး ။ ပိုျပီး ဆိုးဝါးေစနိူင္ပါတယ္။တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားဆီ အခ်ိန္မွီျပသျပီး ေအာင့္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ေစာေစာစီးစီးရွာေဖြကုသသင့္ပါတယ္ ။
ပံုမ်ားကို ဒီေနရာ မ်ားမွ ယူပါတယ္။
က်န္းမာ ရႊင္လန္းၾကပါေစ။
နာလို့ က်င္လို့ပဲ မျပီးနိုင္ ေသးဘူးလား လို့ ထင္ခ်င္သူမ်ားလည္း ထင္နိုင္ၾကပါတယ္ ။ နာေနတဲ့သူေတြ အတြက္ ရည္ရြယ္ပါတယ္ ။ သက္ရွိသတၱဝါ ရယ္လို့ျဖစ္လာၾကရင္ အို နာ ေသ ျခင္း ဒုကၡေဘးေတြမွ လြတ္ကင္းလို့မွ မရတာမို ့ ခု မနာေသးသူမ်ားလည္း ေနာင္တေန ့ နာလာ က်င္လာတဲ့ အခါက် အသံုးဝင္မွာပါ။
လည္ပင္းဇက္ေက်ာ အတြက္ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား
လုပ္ငန္းခြင္မွာ ကြန္ျပဴတာ ၾကာရွည္စြာ အသံုးျပဳေနရသူမ်ား၊ရံုးစားပြဲမွာ ၾကာရွည္ထိုင္ျပီး( ဂိမ္းမ်ားေဆာ့ရင္း) ဇက္ေၾကာတင္းေနၾကသူမ်ား၊ အတြက္အထူးသျဖင့္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ နာရီဝက္လွ်င္ တၾကိမ္မွ် လုပ္ေပးပါ ။
(၁)Neck And Glide Extension-
ပံုမွာ ျပထားသလို ၁။ကိုယ္ခႏၶာနဲ့ လည္ပင္းကို တည့္မတ္စြာ ထားပါ။၂။ ေမးေစ့ကို ေရွ ့သို့တြန္းထုတ္ေပးပါ။ ေမးထိုး ေမးေငါ့တတ္သူမ်ား အတြက္ အထူးေလ့က်င့္ရန္မလို။ လြယ္ကူပါတယ္။ ၅စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေနပါ။ နဂို ေနရာျပန္ေရႊ ့ပါ။ ၃။ ေနာက္ဖက္ ေမာ့ပါ ။၅စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေနပါ။
ေနာက္ေစ့ေအာက္ ဦးေရ အစပ္ ရွိ အခ်ိဳင့္ေနရာ မွာ ပံု ပါအတိုင္း လက္ေခ်ာင္မ်ားျဖင့္ ဖိႏွိပ္ေပးပါ ။ စကၠန္ ့အနည္းငယ္ၾကာမွ် ဖိထားေပးနိုင္ပါတယ္။ ၾကာရွည္ အေညာင္းမိျပီး လည္ပင္းနာေနသူမ်ားအတြက္ သင့္ေတာ္ပါတယ္ ။
ေရွ့ တည့္တည့္ အေနအထားမွ ဦးေခါင္းကို ဘယ္ဘက္ နဲ့ ညာဘက္ တလွည့္စီ လွည့္ေပးပါ။
၁၀ စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေပးပါ။
ေရွ ့တည့္တည့္ အေနအထားမွ ဦးေခါင္းကို ဘယ္ ညာ တေစာင္း တလွည့္စီ လွည့္ေပးပါ။
၅ စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေပးပါ။ ၁၀ ၾကိမ္မွ် လုပ္ပါ။
ပံုပါအတိုင္း ပုခံုး ႏွစ္ဖက္ကို အထက္သို့ ျမွင့္တင္းေပးပါ။ ( ဇက္ကိုပုထားသလို အေနအထားျဖင့္) ၅စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေနပါ။
လည္ပင္းကိုမတ္မတ္ထားရာမွ ေမးေစ့ႏွင့္ မိမိ၏ ရင္ဘတ္ထိသည္အထိ ငံု ့ၾကည့္ေပးပါ။ ၅ စကၠန့္မွ် ျငိမ္ေပးပါ။ ၁၀ ၾကိမ္မွ် လုပ္ပါ။
ဒီေလ့က်င့္ခန္းမ်ား လုပ္ရာမွာ လည္ပင္းကို အားသိပ္မစိုက္ပဲ ေျဖးညွင္းစြာလွဳပ္ရွားေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
...............................................................................................................
ခါးနာတတ္သူမ်ား အတြက္ ခါးေလ့က်င့္ခန္းမ်ား
ေပးစရာနာမယ္ရွားလို့ ေခြးနဲ့ နွိဳင္းျပီးေပးရတယ္လို့ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ပါ။ လူေတြအတြက္ သစၥာရွိေသာမိတ္ေဆြဟု မွတ္ယူပါေလ ။ ေလးဘက္ေထာက္ ၊ ေက်ာကို ျမင့္လာေအာင္ကုန္းေပးျပီး ၃၀ စကၠန္ ့မွ်ုျငိမ္ေနပါ။ အၾကိမ္ ၂၀ မွ် ျပဳလုပ္ပါ။
အထက္ပါေလ့က်င့္ခန္းမ်ားကို အားလံုးလိုက္မလုပ္နိုင္ပါကလည္း အေရးမၾကီးလွပါ။ ၾကိဳက္ရာ ေရြးျပီး မိမိတတ္နိုင္သေလာက္ အဆင္ေျပစြာ ျပဴလုပ္နိူင္ပါတယ္ ။
ပံုမ်ားကို ဒီေနရာ ၁ ၊ ၂တို့မွ .ရွာေဖြရယူထားပါတယ္။
စာေရးရမွာ ပ်င္းတာေရာ ၊ ေရးဖို ့ရာ အေၾကာင္း ထူးေထြ မရွိတာေၾကာင့္ ေရာ ဘာ ပို့စ္ မွ မေရးျဖစ္တာ အေတာ္ၾကာျပီၤ ေပါ့ ။ ေနာက္ အေၾကာင္းတရပ္ကေတာ့ ေညာင္းညာ ကိုက္ခဲ ေဝဒနာ တခုေၾကာင့္ လည္း စာ မေရးခ်င္ မေရးနိုင္ ျဖစ္ေနပါတယ္ ။ ကိုယ့္ ေဝဒနာ ကိုယ္ျပန္စမ္းစစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ အသက္ကေလးရယ္ ကေထာက္တာ တေၾကာင္း၊ အစားအေသာက္ မဆင္ျခင္တာ တေၾကာင္း ၊ အေန အထိုင္ မတတ္တာတေၾကာင္း တို ့ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့ ေဝဒနာ ေလးမွ်သာပါပဲ ။ အသက္နဲ ့အေဝးၾကီး ေပမဲ့ ေနရထိုင္ရ လွဳပ္ရွားရတာ ကသိကေအာင့္ နဲနဲပါးပါးေတာ့ ျဖစ္တဲ့ ေဝဒနာ ၊ frozen-shoulder( ေခၚ) adhesive capsulitis ၊ ျမန္မာလို အနီးစပ္ဆံုးဘာသာျပန္ရရင္ ပခံုးအဆစ္ အရြတ္ ေအးခဲျခင္း သို့မဟုတ္ ေယာင္ယမ္းကိုက္ခဲျခင္း လို့ ေခၚဆိုရမယ္ ထင္ပါတယ္။ဘယ္သူမွ ေရွာင္လြဲလို့ မရတဲ့ “ အို၊နာ၊ ေသ ” ျဖစ္စဥ္အရ သင္လည္း တေန ့နာ ရအံုးမွာ အမွန္ပါပဲ ။ နာက်င္မွဳ အနည္း အမ်ားကေတာ့ ကိုယ့္ေပၚတည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ့လည္း ဒီလို မဲ့ျပံဳးျပီး နာတတ္ၾကတယ္ ။
အေပၚယံ အေရျပားတေထာက္သာ ေခ်ာလွေနၾကေပမဲ့ အပုပ္ေကာင္ရုပ္ေဆာင္ေနၾကတာကို တရားသေဘာအရၾကည့္ျမင္တတ္ၾကရင္ အတြင္းက်က် ဆက္ၾကည့္နိုင္ၾကပါတယ္ ။ေခ်ာေခ်ာလွလွ ပုခံုးေလးရဲ့ အတြင္းမွာ ေတာ့ ဒီလိုပံုပါ ။အရိုး၊ အရြတ္ေတြ အေျမွးေတြ နဲ့ တကယ့္တကယ္ဆို ဘယ္လိုမွ အျမင္မလွပါဘူး ။
ပုခံုးဆစ္ေအးခဲျခင္း (frozen-shoulder သို့မဟုတ္ adhesive capsulitis ) အလြယ္တကူ ဆိုရရင္ ပုခံုးဆစ္နာျခင္း ဟာ အဆစ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ အရြတ္ ၾကြက္သားေမွ်ာင္း အေျမွးအိတ္ စသည္တို ့ မွာ မေတာ္တဆ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာ ရတဲ့အခါ သို့မဟုတ္ ေယာင္ယမ္းျခင္း တို ့ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေဝဒနာ တခုပါ ။ အသက္အရြယ္ ၾကီး လာတာနဲ့ အမွ် အဆစ္မွာ တြယ္ကပ္ေနၾကတဲ့ အရြတ္ အေၾကာ ၾကြက္သား တို့လည္း တင္းမာလာတတ္ၾကတယ္ ။ အဆစ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ဂ်ယ္လီလို အရည္တမ်ိဳး ( synovial fluid) ဟာလည္း ေလ်ာ့နည္းလာတတ္ၾကတယ္ ။ ဒီေတာ့ frozen-shoulder ျဖစ္ဖို့ အေျခအေနေပးလာတယ္။
ပုခံုးဆစ္နာတဲ့ေရာဂါဟာ တခါတရံမွာ သူ ့ခ်ည္းသက္သက္ျဖစ္တတ္ျပီး တခါတရံမွာ ေက်ာရိုးဆစ္ ၊ လည္ပင္းဆစ္ အေၾကာအရြတ္နာက်င္မွဳေတြနဲ့ အတူတူ တျပိဳင္ထဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္..။ ကြန္ျပဴတာ ၾကာရွည္သံုးရာမွာ ပံုစံမွန္စြာ မထိုင္ေသာသူမ်ား အထူးဂရုျပဳဖို ့လိုပါတယ္။
လည္ပင္းဆစ္ နာတဲ့ အေၾကာင္းကို ေနာက္မွ သပ္သပ္ေျပာပါမယ္။ ခု ဦးဆံုး ပုခံုးဆစ္ အေၾကာင္းပဲ ေျပာၾကရေအာင္။
ပုခုံးဆစ္ရဲ့ ဖြဲ ့စည္းပံု ကို အနဲအက်ဥ္း သိမွ နာက်င္ျခင္း အေၾကာင္းကို ပို သိနားလည္လြယ္မွာပါ။
ပံုမွာ ျပထားတဲ့ အတိုင္း ပုခံုးဆစ္ရဲ့ ဖြဲ့စည္းပံု အလြယ္တကူေျပာရရင္ ေရွ ့မွာ ေကာ္လာရိုး ေခၚ ညွပ္ရိုး ( Clavicle) ၊ ေနာက္မွာ လက္ျပင္ရိုး( Scapular) ၊ ေဘးမွာ လက္ေမာင္းရိုး( Humerus) တို ့ ရွိပါတယ္။ သူ ့ကို ၾကြက္သား ေတြ ၊ အရြတ္ေတြ နဲ့ တြယ္ဆက္ထားၾကတယ္။
ပုခံုးဆစ္ေတြ ဘာေၾကာင့္နာလာရတာလည္း ။
အဓိက အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ေယာင္ယမ္းျခင္း( Inflammation ) ေၾကာင့္ပါပဲ
။ ။ ( အေပၚပံုမွာ အျပာေရာင္ နဲ့ ကြင္းျပထားတဲ့) ၊ အရိုး ၃ ခု ရဲ့ အလယ္မွာ ညပ္ေနသလို ေနရတဲ့ ၾကြက္သားနဲ့ အရြတ္ ဟာ တခါတရံမွာ( ဥပမာ- အျပင္းအထန္ လွဳပ္ရွားမိတဲ့ အခါ ၊ဒါမွ မဟုတ္ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရတဲ့ အခါ ) ေယာင္ယမ္းလာတတ္တယ္ ၊ အဲ့ဒီအခါက်ရင္ အနည္းငယ္ လွဳပ္ရွားလိုက္တာနဲ့ ပုခံုးဟာမခံမရပ္နိုင္ေအာင္ နာက်င္တတ္တယ္။ ပံုမွာအနီေရာင္နဲ့ ျပထားသလို အလယ္အလတ္ အျမင့္ေလာက္ ေျမွာက္မိရင္ ၾကြက္သားဟာ ဖိညပ္ခံရလို့ ပိုျပီး နာတတ္တယ္။
ပုခံုးဆစ္ေတြ နာလာရင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမလည္း။
( 1 ) Analgesic -ခ်က္ခ်င္းလတ္တေလာျဖစ္တဲ့ ေယာင္ယမ္းျခင္း (Acute Inflammation )ကိုေတာ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး စားျခင္း၊ အျပင္းအထန္ နာက်င္ေနရင္ေတာ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး ထိုးျခင္းျဖင့္ သက္သာေစနိူင္ပါတယ္ ။
(2)Heat - အဲ့ဒီေနာက္မွာ နာေနတဲ့ အဆစ္ကို
နာတဲ့ပုခံုးဆစ္ ကို ဦးစြာ ေရေႏြးအိပ္ (သို့) ေရေႏြးစိမ္ျပီးညွစ္ထားတဲ့ မ်က္ႏွာသုပ္ပုဝါ နဲ့ ၅ မိနစ္မွ် အုပ္ေပးပါ ။ ( တကယ္လို ့ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရျပီးျပီးခ်င္း ဆိုရင္ေတာ့ ၂ရက္အတြင္းမွာ ၄နာရီမွ ၆နာရီျခားျပီး ၁၅ မိနစ္စီ၊ ေရခဲအုပ္ရပါမယ္ ။အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ဒီလို ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ဖို ့ မသင့္ေတာ္ေသးပါဘူး ။ အေယာင္ ေလ်ာ့တဲ့အထိ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး စား ျပီး ၊ အနားယူ၊ ျပီးမွသာ လုပ္သင့္ပါတယ္ )
(3) Position- အေနအထားမမွန္လို့ ျဖစ္တာ ဆိုေတာ့ နာေနတဲ့ ပုခံုးကို အနားေပးရပါမယ္။ လက္ေမာင္းကို ေဘးတိုက္ အေပၚေအာက္ ေျမွာက္ျခင္း ခ်ျခင္းေတြကို ျပင္းထန္စြာ မျပဳလုပ္သင့္ေသးပါဘူး..
(4) Exercise -ပုခံုးနာေနရင္ ဘယ္လို ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္မလည္း..
ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္နည္းမ်ားစြာ ရွိပါတယ္ ။ အလြယ္တကူ လုပ္နည္း တခ်ိဳ ့ကို ေနာက္ဖက္မွာ အေသးစိတ္ ေဖါက္သည္ခ်ပါမယ္ ။
(5) Injection - နာက်င္ေယာင္ယမ္းေနတာဟာ ေဆးထိုး ေဆးစားလို့ မွ မေပ်ာက္ပဲ ျပင္းထန္စြာခံစားေနရပါက အဆစ္ထဲသို့ Steroid ပါတဲ့ ေဆးမ်ိဳးထိုးေပးလို့ရပါေသးတယ္ ၊ ဒီနည္းကိုေတာ့ ကၽြမ္းက်င္သူဆရာဝန္မ်ားျဖင့္သာ ကုသမွဳ ခံယူသင့္ပါတယ္။
(6) Physiotherpy-မၾကာခဏ နာတတ္ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ ေလ့က်င့္ခန္းနဲ့ တြဲဖက္ျပီး ဒီလို စက္ကိရိယာကူညီအသံုးျပဳျခင္းနည္းျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစနိုင္ပါတယ္။ ပံုအခ်ိဳ ့ ျပထားပါတယ္။
ဒါက Short Wave Theraphy ပါ ။
ဒီပံုက Ultrasound Theraphy ပါ။
ဒီပံုကေတာ့ Vibration Wave Theraphy ပါ
(7) Surgery - ခြဲစိပ္ကုသျခင္း -ဒါကေတာ့ အေပၚကနည္းေတြနဲ့ မေပ်ာက္မွသာ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ မွ စဥ္းစားကုသဖို ့ပါ ။
ပုခံုးဆစ္နာေနရင္ လုပ္လို့ရတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားထဲမွ အလြယ္တကူ နည္းမ်ား -
Weighted pendulum stretch
ခါးအနဲငယ္ ကိုင္းျပီး နာတဲ့ ပုခံုးဆစ္ရွိတဲ့ လက္ေမာင္းကို ေအာက္ဖက္ တြဲေလာင္းခ်ျပီး နာရီခ်ိန္သီး လႊဲသလို ေရွ ့ေနာက္ လႊဲေပးပါ ။ ထို့ေနာက္ ဘယ္ညာ ေဘးတိုက္ ၊ အဝိုင္းပံု စသျဖင့္ လွဳပ္ရွားေပးပါ ( အကြာ အေဝး သိပ္အေဝးၾကီး လႊဲရန္မလို ။ ၁ ေပ အကြာ ေလာက္သာ လႊဲေပးပါ ။ အခါ ၂၀ မွ်လႊဲ ပါ ။အဆစ္နာက်င္မွဳ ရွိလာရင္ေတာ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ရပ္လိုက္ပါ ) ။
ဒီေလ့က်င့္ခန္းကို တေန ့မွာ ၂ ၾကိမ္ မွ် လုပ္နိုင္ပါတယ္ ။ ဒီလို လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေတာင့္တင္းေနတဲ့ အေၾကာ အရြတ္ေတြ ေျပေလွ်ာ့ေစပါတယ္ ။
ရက္ အနည္းငယ္ၾကာလာတဲ့အခါ လက္ထဲမွာ ၁ေပါင္မွ ၂ေပါင္ခန့္ ရွိတဲ့ အေလးခ်ိန္တခု ( ဥပမာ ေရ ထဲ့ထားတဲ့ ေသာက္ေရသန့္ဘူး ေသး တဘူး ) ကုိင္ျပီး အထက္မွ လွဳပ္ရွားမွဳ မ်ား အတိုင္း လွဳပ္ေပးပါ ။
အဲ့ဒီ ေလ့က်င့္ခန္းျပီးရင္ Passive stretching exercises ေခၚတဲ့ ေအာက္ပါ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ဆက္လုပ္ပါ ။
Armpit stretch - ေကာင္းေနတဲ့လက္တဖက္ အကူအညီနဲ့ နာေနတဲ့လက္ကို မျပီး ၊ ပုခံုးထက္နိမ့္တဲ့ စားပြဲ မ်က္ႏွာျပင္ေပၚ တင္ပါ ။ ျပီးရင္ ပံုမွာ ျပထားသလို နာေနတဲ့ပုခံုး လက္ေမာင္းကို အထက္သို ့အနည္းငယ္ ၾကြ ေပးပါ။
Finger walk - နံရံအနား တထြာခန့္အကြာ မ်က္ႏွာအပ္ျပီး ပံုမွာျပထားသလို လက္ေခ်ာင္းမ်ားအေပၚသို့ေရႊ ့ေပးျခင္းျဖင့္ လက္ေမာင္းကို ပုခံုး ထက္ျမင့္ေအာင္ ေျဖးေျဖးခ်င္း ပင့္တင္ေပးပါ ။
ဒီေအာက္က ပံုေလးေတြ အတိုင္း လွဲရင္း၊ရပ္ရင္း လက္လႊဲ လွဳပ္ရွားလို့လည္းရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေအာက္မွာ ျပထားသလိုမ်ိဳးေတြလုပ္နိုင္ပါေသးတယ္။
Towel stretch- မ်က္ႏွာသုပ္ပုဝါအေသးကို ပံုမွာ ျပထားသလို ေကာင္းေသာလက္က အေပၚမွ ကိုင္ျပီး နာေနေသာ ဖက္မွ လက္က ေအာက္မွ ကိုင္ကာ အထက္ေအာက္ ဆြဲတင္ ဆြဲခ် လုပ္ေပးပါ ။ မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါအား ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းေအာင္ ကိုင္ျပီး ဆြဲပါ။ ထို ့ေနာက္ ေရျပင္ညီ အတိုင္း ေဘးတိုက္ ဆြဲေပးပါ ။( တခ်ိဳ ့လည္း ေရွ ့တပံုမွာ ျပထားသလို အထက္ေအာက္ ဆြဲၾကပါတယ္)
Outward rotation exercise-
ပံုမွာျပထားသလို မ်က္ႏွာသုတ္ပုဝါတခုကို လက္ေမာင္းနဲ့ကုိယ္လံုးအၾကားခံထားျပီး ၉၀ ဒီဂရီ တံေတာင္ဆစ္ေကြး အေနအထား ျဖင့္ ေရျပင္ညီမ်က္ႏွာျပင္အတိုင္း လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင့္ သားေရပတ္အား တင္းေအာင္ ဆြဲကိုင္ထားပါ။ ျပီးလွ်င္ နာေနေသာပုခံုးဘက္ရွိ တံေတာင္ဆစ္ ေကြးမွ ေနျပီး လက္ေမာင္းအား အျပင္သို ့ဆြဲလွည့္ပါ .၃လက္မ အကြာအေဝးေလာက္ေရာက္လွ်င္ ၅စကၠန့္မွ် ထိန္းကိုင္ထားပါ ။ ထိုသို ့ ၁၀ ခါမွ် ၁၅ခါထိ ျပဳလုပ္ပါ ။
Inward rotation exercise- ထို့နည္းတုူစြာ သားေရပတ္အား တံခါးလက္ကိုင္သို့မဟုတ္ သင့္ေတာ္တဲ့ အျမင့္ ရွိတဲ့ေနရာမွာခ်ိတ္ျပီး လက္ေမာင္းအား အတြင္းသို ့ ဆြဲလွည့္ေသာနည္းကိုျပဳလုပ္ပါ ။
သို့မဟုတ္ ဤပံုအတိုင္း လက္ေမာင္းကို ဆန့္က်င္ဖက္ လားရာမ်ားအတိုင္း အတြင္း ႏွင့္ အျပင္သို ့တင္းေအာင္ ဆြဲလွည့္ျခင္း ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳး လုပ္နုိင္ပါတယ္။
Lifting exercise- ထို့ေနာက္ ပံုမွာျပထားသလို သားေရပတ္ကို တံေတာင္ဆစ္ေကြးမွာ စြပ္ျပီး လက္ေမာင္းကို ၅လက္မ ခန့္ အကြာသို ့ေဘးတိုက္ ေျမွာက္ေပးျပီး ၅စကၠန့္မွ် တင္းထား တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း ကိုလုပ္ေပးပါ။
ဒီလို ေလ့က်င့္ခန္းေတြကို ပုခံုးဆစ္ နာတတ္သူမ်ားအေနနဲ့ ေရရွည္လုပ္သြားနိူင္ပါတယ္။ဒါဆိုရင္ သင့္ပုခံုးဆစ္ ေနာက္ထပ္ တၾကိမ္ ထပ္ေယာင္ဖို့ အခြင့္အေရး နဲသြားပါမယ္။
ပုခုံးရိုး အဆစ္ေတြရဲ့ ဖြဲ ့စည္း လွဳပ္ရွား ပံု ေလး ကို ဒီေနရာ မွာ ရွင္းလင္းစြာ ၾကည့္နိုင္ပါတယ္ ။
ဒါေလးကေတာ့ ပခံုးအဆစ္ အရြတ္ ေအးခဲျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ ေလ့က်င့္ခန္းေလးပါ ။ ဗီဒီယို ပံု နဲ့ဆိုေတာ့ လိုက္လုပ္ရတာ အဆင္ေျပပါတယ္။ ရွည္ရွည္ေဝးေဝး ေရးေန ဖတ္ေနစရာ မလိုေတာ့ဘုူးေပါ့ ။
အခ်က္အလက္နဲ့ ပံုမ်ားကို ဒီေနရာ ။ မ်ား မွ ရယူပါတယ္။
တခ်ိဳ ့ပံုေတြကေတာ့ အလုပ္ဌာန အတြင္းမွ ယူထားတာပါ။ လည္ပင္းဆစ္ ေက်ာရိုးဆစ္ေတြနာက်င္တဲ့ အေၾကာင္း ေနာက္မွ သပ္သပ္ ေဖါက္သည္ခ်ပါမယ္။
ဆက္စပ္ေနတဲ့ နာက်င္မွဳတခ်ိဳ ့ကို ဒီေနရာ ေတြ ၁ နဲ့ ၂ မွာ ဖတ္နိုင္ပါေသးတယ္။
နာက်င္မွဳဒုကၡမ်ားမွ အတတ္နိုင္ဆံုးကင္းေဝးေနထိုင္နိုင္ၾကပါေစ။
၂၀၁၁ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန့က လွဳပ္ခပ္သြားခဲ့တဲ့ ကမာၻ့ နံပါတ္ ၄ အၾကီးဆံုး ငလွ်င္ၾကီး နဲ့ဆူနာမီလွိဳင္းၾကီး့ေၾကာင့္ ဂ်ပန္ျပည္သူအမ်ားေထာင္ေသာင္းခ်ီျပီး ေသေၾကပ်က္စီး ဒုကၡေရာက္ေနၾကရတဲ့ အခ်ိန္တြင္းမွာပဲ အနုူျမဴဓါတ္အားစက္ရံုၾကီး မီးေလာင္ ပ်က္စီးသြားလို ့ ဓါတ္ေငြ ့ယိုစိမ့္မွဳေတြ ျဖစ္ျခင္းဟာလည္း တပူေပၚ ႏွစ္ပူဆင့္ဆိုသလို ဂ်ပန္နိုင္ငံအတြင္းမွီတင္းေနထိ္ုင္ၾကသုူမ်ားကို ေဘးအႏၱရာယ္ ျဖစ္ေစ ထိခိုက္ေစတဲ့အျပင္ ၊ ေလထဲမွာလြင့္ေမ်ာ သြားၾကတဲ့ ဒီအဆိပ္ျဖစ္ေစတဲ့ အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ေတြေၾကာင့္ တျခား ပင္လယ္ရပ္ျခား တိုင္းျပည္မ်ား(အေမရိကန္ နိုင္ငံ အေနာက္ဖက္ကမ္းရိုးတမ္းရွိလူအမ်ား၊ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ ကၽြန္းအသီးသီးမွာ ရွိေနၾကေသာလူအမ်ား အတြက္ပါ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္ေနပါျပီ။
ဒါေၾကာင့္ ဒီ အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ျခည္နဲ့ ပါတ္သက္ျပီး ေလ့လာမိသေလာက္ အေၾကာင္းအရာမ်ား( သိပၸံပညာရွင္တေယာက္မဟုတ္တဲ့ ဖြားကိတေယာက္ နီးစပ္ရာရာ က်န္းမာေရးနဲ့ ပတ္သက္ျပီး ထိခိုက္မွဳ ျဖစ္ေစတဲ့ အရာမ်ား ကိုသာ ဦးတည္ျပီး ေဖါက္သည္ခ်လိုပါတယ္။ ဒီတခါလည္းေစာင္းေျပာတာျဖစ္ေပမဲ့ တေစ့တေစာင္းေလာက္သာ ေျပာနိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ )
အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ျခည္ ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား နဲ့ထိေတြ ့မိရင္ ဘယ္လိုအႏၱရာယ္ ျဖစ္နိူင္တယ္ ဆုိ တာေတြ က တေနရာနဲ့တေနရာ တနိုင္ငံနဲ့တနိုင္ငံရဲ ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားက ကြဲျပားမွဳ မ်ား ရွိေနၾကပါတယ္။
ဦးဆံုးေျပာခ်င္တာက အေျခခံသေဘာတရား အေနနဲ့ ေရဒီယို ဓါတ္ၾကြ အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ျခည္ ကို တိုင္းထြာတဲ့ ယူနစ္ပါ ။ sievert ( Sv) လို ့ေခၚပါတယ္။ဆီြဒင္နိူင္ငံသား ေဆးသိပၸံပညာရွင္ Rolf Sievert ဆိုသူက စတင္ တိုင္းထြာ သိရွိခဲ့တာပါ ။
သူ့ကို အဆတစ္ေထာင္စီ စိတ္ျဖာတဲ့ အခါမွာ--
* 1 Sv = 1000 mSv (millisieverts) = 1,000,000 μSv (microsieverts) = 100 rem = 100,000 mrem (millirem)
* 1 mSv = 100 mrem = 0.1 rem
* 1 μSv = 0.1 mrem
* 1 rem = 0.01 Sv = 10 mSv
* 1 mrem = 0.00001 Sv = 0.01 mSv = 10 μSv
စသျဖင့္ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္ ။
ဒီေတာ့ ဒီ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား လူ့ ကိုယ္ခႏၶာကိုယ္ ထဲ ေရာက္သြားရင္ ၊ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာရင္ ဘယ္လို ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေပၚလာနိုင္မလည္း ဆိုတာ ေတြးစရာပါပဲ။ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ဆိုေတာ့လည္း မျမင္ရ ။အေလးခ်ိန္ခ်ိန္တြယ္ မရ ။ေတာ့ သူ ့ကို တိုင္းထြာ တဲ့ အထူးပစၥည္း ကရိယာေတြ နဲ့တိုင္းထြာျပီးမွ ဒီေနရာမွာ ၊ ဒီပစၥည္း တခု သို ့မဟုတ္ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ ဘယ္ေလာက္ စိမ့္ဝင္ ကပ္ေရာက္ေနျပီလည္း ဆိုတာ သိနိုင္ပါတယ္။
ဓါတ္ေပါင္းဖိုက ဓါတ္ေရာင္ျခည္ တိုက္ရိုက္ထိေတြ ့တာ မဟုတ္တဲ့ အျခားေသာ ထိေတြ့ မွဳ မ်ားဟာလည္း မိမိတို ့ပတ္ဝန္းမွာ နဂိုတည္းက ရွိေနၾကပါတယ္ ။
တခါထိေတြ ့ရံု နဲ့ ရရွိနိူင္တဲ့ အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ျခည္ ပမာဏေတြကေတာ့ -
* ငွက္ေပ်ာသီးတလံုးစားပါက - 0.0001 mSv
* TV ကို တနာရီ ၾကည့္ပါက - 0.015 mSv
* ထိုင္ေပ မွ နယူးေရာ့ သို့ ေလယာဥ္ တၾကိမ္စီးပါက 0.156 mSv
*အနုျမဴဓါတ္ေရာင္ျခည္ရွိေသာေနရာမွ ၁၆ ကီလိုမီတာ အကြာ အေဝးတြင္ ရွိေနပါက- 0.08 mSv; maximum dose: 1 mSv
*သြားဖက္ဆိုင္ရာဓါတ္မွန္ တၾကိမ္ရိုက္ပါက- 0.005 mSv
*ရင္သားေဆးဓါတ္မွန္ ( Mammogram ) တၾကိမ္ရိုက္ပါက- 3 mSv
*ဦးေႏွာက္ ေဆးဓါတ္မွန္ ( Brain CT scan) တၾကိမ္ရိုက္ပါက - 0.8–5 mSv
*ရင္ဘတ္ေဆးဓါတ္မွန္ (Chest CT scan) တၾကိမ္ရိုက္ပါက: 6–18 mSv
*အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း ေဆးဓါတ္မွန္( Gastrointestinal series X-ray investigation )တၾကိမ္ရိုက္ပါက - 14 mSv
စသျဖင့္ အနူျမဴဓါတ္ေရာင္ သင့္နိူင္ပါတယ္။
က်န္းမာေရး ထိခိုက္ နိုင္ေလာက္တဲ့ ပမာဏကို သတ္မွတ္ထားၾကတာေတြလည္း နိုင္ငံအလိုက္ ကြာျခားေနၾကပါတယ္ ။
ဥပမာ - ထိုင္ဝမ္မွာ တႏွစ္ကို အနူျမဴဓါတ္ေရာင္ထိေတြ ့မွဳ 50 mSv အထက္ သတ္မွတ္ထားေပမဲ့ အေမရိကန္နိူင္ငံမွာေတာ့ 100 mSv ထက္ မွသာ က်န္းမာေရးထိခိုက္ေစနိူင္တယ္ လို ့ ယူဆပါတယ္။ ခုေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္မွာ ခံစားေနၾကရတဲ့ ေရာင္ျခည္သင့္မွဳကို 250 mSv လို ့တိုးျမွင့္သတ္မွတ္လိုက္ပါတယ္။
ဒီလို ဓါတ္ေရာင္ျခည္ နဲ့ ပတ္သက္တာေတြ ထိေတြ ့မွ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္ၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး ။ တခ်ိဳ ့ ပစၥည္းေတြမွာလဲ ရွိေနပါတယ္ ။တေန ့ကို ေဆးလိပ္ ၁ဘူးခြဲေသာက္သံုးသူမ်ား တႏွစ္မွာ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္မွဳ 13 mSv ရွိပါတယ္ ။
New York-Tokyo သြားျပန္ ေလယာဥ္ေပၚလိုက္ အမွဳထမ္းေတြ တႏွစ္မွာ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္မွဳ 9 mSv ရွိပါတယ္ ။
၂၀၁၁ မတ္လ ၁၆ ရက္ေန ့တိုင္းထြာခ်က္အရ ဂ်ပန္နိုင္ငံ Fukushima နယ္မွာ တနာရီအတြက္ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္မွဳ I: 8 mSv/hr ရွိေနပါတယ္။
မိမိတို ့ေနထိုင္ရာ အရပ္ေဒသ အလိုက္ အေမရိကန္မွာ တႏွစ္ မွာ ေရာင္ျခည္သင့္မွဳ 2 mSv မွ် ရွိျပီး၊ Iran, India ၊ Europeတို ့မွာ 50 mSv မွ် ရွိပါတယ္။ အနူုျမဴ စြမ္းအားေပးစက္ရံု ေတြ နဲ့ အနီးအေဝး အလိုက္ ၊ တႏွစ္မွာ ရွိနိုင္တဲ့ ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္မွဳ ေတြလည္း ကြာျခားၾကပါတယ္ ။ နီးေလ ပိုမ်ားေလ ဆိုတာေတာ့ အားလံုးနားလည္ၾကမွာပါ။ မတ္လ ၁၆ ရက္ တိုင္းထြာခ်က္ အရ အနူျမဴ စက္ရံု မီးေလာင္ ေပါက္ကြဲရာျမိဳ ့ ဖူကူရွီးမား မွာ သာမန္ထက္ အဆ ၇၀၀ ေက်ာ္ ။ တိုက်ိဳျမိဳ ့မွာ ၂၁ ဆေက်ာ္ ရွိပါ္တယ္ ။
ဒီေတာ့ ဒီလို ဓါတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးထိခိုက္မွဳေတြဟာ အခ်ိန္ၾကာရွည္မွဳ နဲ့ ထိေတြ ့မွဳ ပမာဏ အနည္းအမ်ားေပၚ တည္ပါတယ္ ။
ေရာင္ျခည္ဓါတ္ သင့္သူေတြ မွာ ျဖစ္ေပၚခံစားနိူင္တဲ့ ေဝဒနာ ေတြမွာ ခ်က္ခ်င္းလတ္တေလာ နဲ့ ေရရွည္ ေဝဒနာမ်ား လို ့ ခြဲျခား ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ ။
Symptoms of acute radiation (within one day)-
အခ်ိန္တိုတိုေလးအတြင္း( တရက္ အတြင္း) ဓါတ္ေရာင္ျခည္ 250 mSv ေအာက္ထိေတြ ့သူေတြ အတြက္ ဘာမွ မထိခိုက္ေလာက္ပါ။ (ထိုင္ဝမ္မွာေတာ့ 100 mSv ေအာက္လို ့ သတ္မွတ္ပါတယ္ )
250 - 1000 mSv ထိေတြ ့ခံရသူေတြမွာ ၊ သိပ္မျပင္းထန္ေသးရင္ ပ်ိဳ ့အန္မယ္ ။ဝမ္းပ်က္မယ္။ အစားအေသာက္ပ်က္မယ္ ။ခႏၶာကိုယ္မွ ေသြးထုတ္လုပ္တဲ့စနစ္၊ ရိုးတြင္းခ်ဥ္ဆီ ၊ ေသြးျပန္ သားငန္ရည္ဖု ၊ ေဘလံုး စတာေတြ ထိခိုက္မယ္။
1000 - 3000 mSv ပမာဏ ထိေတြ ့သူေတြ မွာ အထက္က လုိပဲ လကၡဏာေတြ ရွိျပီး ပို ျပင္းထန္မယ္ ။ ျပင္ပေရာဂါကူးစက္လြယ္မယ္ ၊ ျပန္ေကာင္းဖို ့ ျဖစ္နိူင္ေခ် ရွိပါေသးတယ္။
3000 - 6000 mSv ထိေတြ ့ ျပီးသူေတြမွာေတာ ့ အထက္က လကၡဏာေတြ ပိုဆိုးရြားပါတယ္ ။ဒ့ါအျပင္ ေသြးယိုစီးမွဳ ၊ဝမ္းေလွ်ာ ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ အေရျပား အေရခြံ ကြာ ထြက္ျခင္း ၊မ်ိဳးပြားအဂၤါ ျမံဳနိူင္ျခင္း ေတြ ရွိနိုင္ျပီး အခ်ိန္မွီမကုသပါက ေသဆံုးနိူင္ပါတယ္။( ၊မ်ိဳးပြားအဂၤါ ျမံဳျခင္း ကေတာ့ မေသေလာက္ဟု ထင္မိပါတယ္ )
6000 - 10000 mSv ထိေတြ ့ရင္ ေတာ့ အထက္ပါလဏၡာေတြ အျပင္ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္ ပ်က္စီးျပီး ေသဆံုးဖို ့မ်ားပါတယ္။
10000 mSv အထက္ဆိုရင္ေတာ့ -ကုသလို့ မရ ၊ ေသဆံုးရမွာပါ။
ေရရွည္မွာ ခံစားၾကရမဲ့ ေဝဒနာေတြကေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ျခင္း ( ေသြးကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္း ၊ရိုးတြင္းျခင္ဆီ စသျဖင့္ ) ၊ မ်က္လံုးတိမ္စြဲျခင္း၊ အေရျပားေရာဂါမ်ား၊ သေႏၶသား ပံုမမွန္ ျဖစ္ျခင္း စသျဖင့္ ေတြ ျဖစ္လာနိူင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ္ထဲမွာ ရွိတဲ့ ဇီဝကမၼစနစ္ ထိခိုက္ျခင္း၊ ဗီတာမင္ဓါတ္မ်ားပ်က္စီးျခင္း၊အဆီဓါတ္ျပဳျခင္း၊ အာရံုေၾကာဟိုမုန္း ၊ ကယ္ဆီယံဓါတ္မ်ား ပ်က္စီးျခင္း တို့ ျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ကိုယ္ခံစြမ္းအားလည္း ထိခိုက္ေစပါတယ္။
ဒီေတာ့ ဒီလိုေတြ မျဖစ္ရေလေအာင္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ၾကဖို ့ အေရးၾကီးပါတယ္။
အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဒီ အနုုျမဴဓါတ္ေပါင္းဖိုေတြ မရွိတဲ့ ေနရာ ၊ ရွိေနရင္လည္း ေဝးတဲ့ေနရာ မွာ ေနထိုင္နိူင္ၾကရင္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ဖို ့ ့ သိပ္မလြယ္ဘူး ေပါ့ ။ ( ေဝးေလေကာင္း ေလ ပါပဲ ၊ မရွိလည္းေကာင္း၊ ရွိ မေကာင္း ပါ ။ ဂ်ပန္မွာ ကေတာ့ ဒီ အနုုျမဴဓါတ္ေပါင္းဖိုေတြကို သူ ့နိူင္ငံ တိုးတက္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္ယူဖို ့ အတြက္သံုးတာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္ ။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ့ နိုင္ငံေတြမွာ စစ္ေရးအတြက္ ၊ အင္အားျပေရးအတြက္ အားကိုး တည္ေဆာက္ ေနၾကပါတယ္ )
အကယ္၍ ခုလို သဘာဝ ေဘးေၾကာင့္ ( သို ့မဟုတ္ ) မေတာ္တဆမွဳေတြ ေၾကာင့္ ဓါတ္သင့္ခံရေတာ့ မဲ့ အေျခအေန ၾကံဳလာရရင္ ေတာ့ မျဖစ္မေန ရင္ဆိုင္ၾကရေတာ့မွာပါပဲ။ အနုုျမဴဓါတ္ယိုစီးမွဳ အတိုင္းအတာ အလိုက္ ၊ သူ နဲ့ ေဝးတဲ့ေနရာ လြတ္ကင္းတဲ့ေနရာသို ့ ေျပာင္းေရႊ ့ၾကရပါမယ္ ။ အနည္းဆံုး ၁၆ မိုင္(၂၅ ကီလိုမီတာ) ပါတ္လည္ အတြင္း သက္ရွိမ်ား ေနထိုင္ျခင္းမျပဳရပါ ။
တကယ္လို ့ ၁၆ မုိင္အျပင္ ေျပးစရာ ေျမမရွိလို ့ ေနထိုင္ရသူမ်ား အထူးဂရုစိုက္ရန္မွာ -
တတ္နိုင္သေလာက္ ျပင္ပေလ ၊ ညစ္ညမ္းေလထု မထိေတြ ့ေအာင္ အိမ္တြင္းမွာသာ ေနထိုင္ၾကပါ ။ ရွိသမွ် ေလဝင္ေပါက္မ်ား ( တံခါး၊ ျပဴတင္းေပါက္၊ ေလေအးေပးစက္ စသည္တို ့ )ကို အလံု ပိတ္ထားပါ။ ကိစၥၾကီးငယ္ မရွိပါက အိမ္ျပင္ မထြက္ၾကပါရန္။အဆိုပါ ဓါတ္ေရာင္ျခည္မ်ားဟာ တိုက္ရိုက္ထိေတြ ့မွဳအေရျပား မွတဆင့္ ၊ရွဴသြင္းေသာ ေလမွတဆင့္ ၊ စားေသာက္မိသည့္ အရာမ်ားမွတဆင့္ ကိုယ္ခႏၶာထဲ ဝင္ေရာက္နိူင္ပါတယ္။
အကယ္၍ ျပင္ပသို ့ထြက္ရန္ လိုအပ္လာပါက မိမိရဲ ့ ကိုယ္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ေျခဆံုး၊ ေခါင္းဆံုး လံုေအာင္ စြပ္ထား ၊ဖံုး ထားပါ ၊ (ဦးထုပ္၊ ထီး ၊ ေနကာမ်က္မွန္၊ ႏွာေခါင္းစည္း၊ လက္ရွည္၊ လက္အိတ္၊ ေျခစြပ္စသျဖင့္ ) ။ မိုးရြာေနလွ်င္ ထီး ၊ မိုးကာ မ်ား ေဆာင္းျခင္းျဖင့္ မိမိအေရျပားကို ဓါတ္ေရာင္ျခည္ပါနိူင္ေသာ ေရထိေတြ ့ျခင္းမွ ကာကြယ္ပါ။ ( အခ်ိဳ ့က ယူဆသည္မွာ ထို ေရဒီယို ဓါတ္ၾကြ ေရာင္ျခည္မ်ား မိုးေရနွင့္ ထိေတြ ့ပါက အက္စစ္ ဓါတ္ အျဖစ္ေျပာင္းသြားျပီး အက္စစ္မိုး ရြာ နိုင္သည္ ဟု ဆိုပါသည္ ။ အခ်ိဳ ့ကေတာ့ ထိ္ု အယူ အဆ ကို လက္သင့္မခံပါ ။ ဘယ္ဟာ မွန္၍ ဘယ္ဟာမွားသည္ ဆိုျခင္းကို သိပၸံပညာ မတတ္ကၽြမ္းသူ တေယာက္ အေနျဖင့္ ဘာမွ ေစာဒက မတက္လိုပါ ၊ဘယ္သူေတြ ဘယ္လို ေျပာေျပာ ထို မိုးေရ ျဖင့္ မိမိကိုယ္ခႏၶာ အား တတ္နိူင္သေလာက္ မထိေစျခင္းက ပိုေကာင္းပါသည္ )။
အိမ္ျပင္မွ ျပန္လာျပီးပါက ထို ဓါတ္ေရာင္ျခည္သင့္လာနိုင္ေသာ အဝတ္အစား မ်ားကိုခ်က္ခ်င္း လဲလွယ္ပါ ။ အေျပာ အရေတာ့ လြယ္ပါသည္ ။ေလာေလာဆယ္မွာ ဂ်ပန္ရွိ လူအမ်ား ေသာက္ေရ သံုးေရမ်ားျပတ္လတ္ရွားပါးေနၾကတဲ့အတြက္ လက္ေတြ ့မွာေတာ့ ခက္ပါသည္။
သန့္ရွင္းေသာ ေရ ကို မ်ားမ်ားေသာက္ေပးပါ ။ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ မသင့္ေသးေသာ ေဒသမွ ေရမ်ား ျဖစ္သင့္ပါတယ္ ။
လတ္ဆတ္တဲ့ သဘာဝ အသီးအႏွံ ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ား ကို ပိုျပီးစားေပးပါ ။
သၾကားဓါတ္၊ ကဆီဓါတ္၊အဆီ မ်ားတဲ့ အစာမ်ား ၊ အနီေရာင္ရွိတဲ့သားစိမ္းမ်ား၊ကဖင္းဓါတ္မ်ားေသာ အစာ မ်ား ကို ေရွာင္ပါ။
အကယ္၍ မတတ္သာ သျဖင့္ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာ ျဖင့္ အဆိုပါ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ သင့္မိျပီဆိုပါက... ဘာလုပ္မလည္း..
ခႏၶာကိုယ္ အေရျပား အႏွံ ့ သန္ ့ရွင္းေသာ ေရျဖင့္ အၾကိမ္မ်ားစြာ ေလာင္းျပီး ေဆးေၾကာပါ ။အေရျပားကို အားျဖင့္အတင္းအက်ပ္ ပြတ္တိုက္ျခင္း မျပဳလုပ္ပါႏွင့္ ။ အေရျပား ပြန္းပဲ့ ရွနာပါက ဓါတ္ေရာင္ျခည္ စိမ့္ဝင္မွဳ ပိုဆိုးဝါးနိူင္ပါသည္ ။ ဆပ္ျပာ ၊ ပိုးသတ္ေဆး စသျဖင့္ကို သံုးစြဲရန္ မလိုအပ္ပါ ။
ေရဒီယိုဓါတ္ၾကြအနုုျမဴေရာင္ျခည္သင့္ သူေတြမွာ ၊လည္ပင္း ေရွ ့မွာ ရွိတဲ့ သိုင္းရိြဳက္ဂလင္း မွ ဦးဆံုး အဆိုပါ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ကို စုပ္ယူျပီး ေရဒီယိုဓါတ္ၾကြ အိုင္အိုဒင္း (radioactive iodine-131 ) အေနနဲ့ ထိုဂလင္းထဲမွာအခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ရွိေနတတ္ပါတယ္ ။ဒါ့အတြက္ သိုင္းရိြဳက္ဂလင္း ထိခိုက္နိူင္ပါတယ္ ။ ထိုသူေတြ ကို ပိုတက္ဆီယမ္အိုင္အိုဒိုက္- KI (potassium iodide) ပါတဲ့ ေဆးျပားမ်ား တိုက္ေၾကြးျခင္းျဖင့္ ထို သိုင္းရိြဳက္ဂလင္း ထိခိုက္မွဳကို ကာကြယ္ေပးနိူင္ပါတယ္ ။ ဒီေဆးျပားေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္တခုလံုးရွိ ေရဒီယိုဓါတ္ၾကြအနုုျမဴေရာင္ျခည္ဆိပ္ကို ေျပေစတဲ့ ေျဖေဆးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ။ ထိုသူရဲ့ သိုင္းရိြဳက္ဂလင္း ထိခိုက္မွဳကိုသာ ကာကြယ္ေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္ ။
၁၉၈၆ ပိုလန္နိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အလားတူ ေပါက္ကြဲမွဳ (Chernobyl nuclear reactor disaster ) မွာ၊ ထိုေနရာမွ မိုင္ ၃၀၀ ပတ္လည္ အတြင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ပိုလန္လူမ်ိ္ဳး ကေလး ၁၀သန္းေက်ာ္ နဲ့ လူၾကီး ၇ သန္း မွ်ကို အဆိုပါ KI ေဆးျပားမ်ားတိုက္ေကၽြးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ၁၀ ႏွစ္ၾကာအထိ ထိုသူေတြကို ပံုမွန္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးခ်က္ေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေတြ ့ရွိခ်က္ကေတာ့ ထိုသူမ်ားမွာ သိုင္းရိြဳက္ၾကိတ္ ကင္ဆာမျဖစ္ၾကေပမဲ့ အျခား ..ေသြးကင္ဆာ စသျဖင့္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကပါတယ္ ။
ယခု ေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္Fukushima Daiichi Nuclear plant မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ကပ္ေဘးဆိုးၾကီး အတြက္ ၁၇ မိုင္ပတ္လည္ အတြင္း သို ့သြားေရာက္ ကူညီၾကမဲ့အေမရိကန္ေလတပ္သားမ်ား ကို အဆိုပါေဆးမ်ား (ေစ်းကြက္တြင္ IOSAT, ThyroShield, and Thyro-Safe စသျဖင့္ ရွိပါတယ္) ကို ၾကိဳတင္ တိုက္ေကၽြး ျပီးမွ ေစလႊတ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ထိုေဆးကို ေရာင္ျခည္သင့္ျပီး ၄ နာရီ အတြင္းေသာက္သံုးမွသာ ေဆး အာနိသင္ရရွိမွာပါ ။ ၈ နာရီေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ ေဆးအာနိသင္ ၄၀% မွ်သာရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေဆးမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ား ( ဥပမာ- အဆစ္ေယာင္ျခင္း၊တံေတြးဂလင္း ႏွင့္ ၊အာသီး၊ပါးခ်ိတ္ ေယာင္ယမ္းျခင္း၊ သားငံၾကိတ္ေယာင္ျခင္း၊ေသြးထဲမွ eosinophil ေခၚ ေသြးျဖဴဥတမ်ိဳးမ်ားလာျခင္း၊ ေဆးမတည့္တုန့္ျပန္မွဳ၊ ဗိုက္ေအာင့္မွဳ၊ဝမ္းပ်က္မွဳ ျပင္းထန္ျခင္း စသျဖင့္ ) ရွိတဲ့ အတြက္ ၊ ၄င္း ကို နားလည္တတ္ကၽြမ္းသူ ဆရာဝန္မ်ားရဲ ့ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ့သာ သံုးေစရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။Hyperthyroidism ေခၚ သိုင္းရိြဳက္ေရာဂါ ရွိေနသူမ်ား ၊ ေသာက္သံုးရန္ မသင့္ပါ ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား အေရးၾကီးလိုအပ္လွ်င္ေသာက္သံုးနိူင္ပါသည္ ။
WHO Recommended Dosage for Radiological Emergencies involving radioactive iodine
ကမာၻ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ ့ၾကီး မွ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားမွာ း
-အသက္ ၁၂ ႏွစ္အထက္ - တေန ့လိုအပ္ေသာ ေဆး( KI ) ပမာဏမွာ ၁၃၀မီလီဂရမ္
-၃ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္ - တေန ့လိုအပ္ေသာ ေဆး ပမာဏမွာ ၆၅ မီလီဂရမ္။
-အသက္ ၁လ မွ ၃ ႏွစ္- တေန ့လိုအပ္ေသာ ေဆး ပမာဏမွာ ၃၂ မီလီဂရမ္
- ေမြးကင္းစမွ ၁ လ - တေန ့လိုအပ္ေသာ ေဆး ပမာဏမွာ ၁၆ မီလီဂရမ္ ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား ၊ နိူ ့တိုက္ မိခင္မ်ား၊ ေမြးစ ကေလးငယ္မ်ား ၄င္းေဆးကို တစ္ၾကိမ္ထက္ ပို၍ေသာက္သံုးရန္ မသင့္ပါ ။
အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ျပီးသူမ်ားအတြက္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေရးအေနနဲ့ ဒီေဆးကိုေသာက္သံုးရန္မလိုအပ္ေတာ့ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ၄၀ေက်ာ္သူေတြ အတြက္ သိုင္းရိြဳက္ၾကိတ္ထိခိုက္နိုင္မွဳ နဲပါးျပီး ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား က ကာကြယ္မွဳေပးနုိုင္တဲ့ ရလာဒ္ထက္ ပိုမ်ားေနလို့ပါပဲ။
ဒီေဆးဝါးေတြ မရွိတဲ့ အခါ နဲ့ ေဒသ မွ လူမ်ားလည္း စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက မျဖစ္ၾကေစလိုပါ။ ထိုေဆး နဲ့ အလားတူ အစားထိုး သံုးစြဲစရာေတြ ( အိုင္အိုဒင္းပါတဲ့ ဆား ၊ ေရညွိ seaweed ၊ ေရေမွာ္ စသျဖင့္)အမ်ားၾကီး ရွိပါေသးတယ္။ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြ ဆူရွီစားသံုးေလ့ ရွိတာမို ့ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ေတာ့ ျပည့္ဝေနၾကဖို ့မ်ားပါတယ္။ ဒီေန ့ တီဗီသတင္းအရ ၊ မာလကာသီး နဲ ့ ခရမ္းခ်ဥ္သီး တို ့မွာလည္း အဆိုပါ ဓါတ္ဆားမ်ား ပါရွိတယ္ လို ့ သိရပါတယ္။
တိုးတက္ျပီးသား နိူင္ငံေတြမွာေတာ့ အေရးေပၚသံုးစြဲဖို ့ Radiation Protection Emergency Kits မ်ား ဝယ္ယူလို့ ရနိူင္ပါတယ္။ဘယ္ေလာက္ကာကြယ္မွဳေပးနိုင္သလည္းေတာ့ ေသခ်ာမသိပါဘူး။ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား ဒီေနရာမွာ ၾကည့္နိုင္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး ေျပာျပခ်င္တာကေတာ့ ၊ မလြဲမေရွာင္သာ ၾကံဳေတြ ့လာ ခဲ့ရတဲ့ ဒီကပ္ဆိုးေဘးဆိုးၾကီးရဲ ့ ေရွ ့ဆက္ျဖစ္လာမဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အႏၱရာယ္ေတြမွ တတ္နိုင္သေလာက္ နည္းပါးေအာင္ ေရွာင္ရွားၾကဖို ့ပါပဲ ။ႏ်ဴကလီယား ဓါတ္ေပါင္းဖိုမ်ားတည္ေဆာက္မွဳနဲ့ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရးမ်ားကို ကမာၻ့နိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဆန့္က်င္ ကန္ ့ကြက္ေနၾကဆဲပါပဲ။ ထိုင္ဝမ္မွာ လည္း လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ စတုတၳေျမာက္ ႏ်ဴကလီယားဓါတ္ေပါင္းဖို တည္ေဆာက္ေနတာ လူအမ်ား ကန့္ကြက္ေနၾကျပီမို ့ ရပ္တန္ ့ထားလိုက္ပါျပီ ။ ( လူအမ်ား အက်ိဳးအတြက္ မဟုတ္ပဲ စစ္ေရးအတြက္ ဆက္လက္တည္ေဆာက္ေနၾကတဲ့ နိုင္ငံမ်ားလည္း ရွိေနဆဲပါပဲ ။ )
ဆိုးဝါးေၾကာက္မက္ဖြယ္ ငလွ်င္၊ ဆူနာမီ နဲ့ အနူျမဴဓါတ္အားေပးစက္ရံုမီးေလာင္ အဆိပ္သင့္ မွဳေတြေၾကာင့္ ေသဆံုး သြားၾကရတဲ့ ဂ်ပန္ျပည္သူ ျပည္သားမ်ား အတြက္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲ မွဳ ေတြျဖင့္ ၄င္းတို ့ေကာင္းရာသုဂတိလားၾကပါေစေၾကာင္း နဲ ့ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ သူမ်ား အႏၱရာယ္ အေပါင္းမွ ကင္းေဝးပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းအပ္ပါတယ္ ။ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားမ်ား အပါအဝင္ ကမာၻသူ ကမာၻသားမ်ား အားလံုး ကပ္ေဘးဆိုးၾကီးမ်ားမွ လြတ္ကင္းနိူင္ၾကပါေစ။
ဒီေနရာေတြမွ မွီျငမ္းပါတယ္
http://www.msnbc.msn.com/id/42095558/ns/health-health_care/
http://en.wikipedia.org/wiki/Sievert
http://en.wikipedia.org/wiki/Potassium_iodide
http://tw.nextmedia.com/applenews/article/art_id/33251065/IssueID/20110316
တေန ့ေန ့ တခ်ိန္ခ်ိန္၊ အိမ္မွာ၊ အလုပ္မွာ ၊လမ္းမွာ သြားရင္းလာရင္း နဲ့ လူတေယာက္ေယာက္ကို အေရးေပၚ အသက္ကယ္ျပဳစုျခင္းမ်ိဳး လုပ္ေပးဖို ့ သင္ကိုယ္တိုင္ ေတြ ့ၾကံဳလာျပီဆိုပါေတာ့ ။ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ ကူညီေပးမလည္း ။
မလန္ ့ၾကပါနဲ့၊ လြယ္လြယ္ေလးပါ ။CPR လို ့ အတိုေကာက္ေခၚတဲ့ Cardiopulmonary Resuscitation နည္းလမ္းကို သိထားခဲ့ရင္ ၊ ရခဲတဲ့ လူ အသက္တေခ်ာင္း ၊ ကယ္တင္ေပးလိုက္နိုင္တာေလာက္ ၾကည္ႏူးစရာ ေကာင္းတာမ်ိဳး ရွိမယ္ မထင္ပါဘူး ။ အဲ့လို အေရးေပၚ အသက္ကယ္ ျပဳစုနည္း ေလးေတြကို လူတိုင္း သိထားမယ္ဆိုရင္ အက်ိဳး ရွိပါတယ္ ။
လူတေယာက္ အိမ္မွာ၊ အလုပ္မွာ၊ လမ္းမွာ ေမ့လဲျပီး သတိလစ္ အသက္ရွဳ ရပ္ေနတာကို အသင့္ ေရွ့ ့ေမွာက္မွာ ၾကံဳေတြ ့ ့ ေနရျပီဆိုပါေတာ့ ။
ဦးဆံုး သင့္ စိတ္ကို တည္ျငိမ္စြာထားပါ ၊အနီးနားမွာ လူ ရွိရင္ လွမ္းေခၚ အကူအညီေတာင္းပါ ။ အေရးေပၚ ကား ေခၚ နိုင္ဖို ့ အေၾကာင္းၾကားပါ ။ အခ်ိန္ ၂ မိနစ္ေလာက္ ေပးနိုင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အခ်ိန္ မဆြဲ ပါ နဲ ့။( ခုေခတ္မွာ လူတိုင္းလိုလို လက္ထဲ ဟန္းဖံုးေလးေတြ ကိုယ္စီရွိၾကေတာ့ အေရးေပၚကို အေၾကာင္းၾကားဖို ့ အဆင္ေျပပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ ့ အေရးေပၚ ဖံုးနံပါတ္ေတြကို သိထားဖို ့ လိုပါတယ္။119.. 911... 999 စသျဖင့္ ေပါ့ )
အကူအညီေတာင္းျပီးတာနဲ ့ လူနာ ကို သတိရ မရ စစ္ေဆးပါ ။ လွဳပ္ၾကည့္ပါ ။ ေအာ္ေခၚ ၾကည့္ပါ ။ဘာမွ တုန္ ့ျပန္ မွဳ မရွိဘူး ဆိုရင္ ၊ ပံု ပါ အတိုင္း နွလံုး အဆုပ္ အလုပ္လုပ္ရန္ အဆင့္ဆင့္ လုပ္ေပးပါ ။ ၾကပ္ေနတဲ့ အဝတ္ကို ေျဖေလွ်ာ့ ေပးပါ ။ ( အေျခအေနၾကည့္ ျပီးမွလုပ္ပါရန္ ။ အဆင္ မသင့္ပါက လူနာ ၊ လူနာရွင္တို ့မွ အထင္လြဲခံရနုိင္ပါတယ္ )
၁။ ရင္ဘတ္ အလည္ တဲ့တဲ့ ေပၚ ကို မိမိ လက္ဖဝါး ႏွစ္ဖက္ ယွက္ျပီး ဖိႏွိပ္ေပးပါ ။ ရင္ညြန့္ရိုးကို ၃ပံု ၁ပံု နိမ့္က် သြားေအာင္ ( ၂ လက္မခန့္ နိမ့္သြားေအာင္ ) ဖိေပးပါ ။ တမိနစ္ ကို အၾကိမ္ ၁၀၀ အျမန္ႏွဳန္း နဲ ့ အၾကိမ္ ၃၀ ဖိေပးပါ( ၁ စကၠန္ ့မွာ ၁ ၾကိမ္ထက္ ျမန္တဲ့ႏွဳန္းနဲ့ အၾကိမ္ ၃၀ ဖိရ မွာ ပါ ။ တကယ္လို ့ လူနာ ဟာ အသက္ ၁ ႏွစ္မွ ၈ ႏွစ္ အရြယ္တြင္း ျဖစ္ပါက လက္ဖဝါး တဖက္တည္းျဖင့္ ဖိေပးျခင္း နဲ့ လံုေလာက္ ပါတယ္ ။ အသက္ ၁ ႏွစ္ေအာက္ ဆိုရင္ေတာ့ မိမိရဲ ့လက္ေခ်ာင္း ၂ေခ်ာင္း သို ့မဟုတ္ ၃ ေခ်ာင္းသာ အသံုးျပဳျပီးဖိေပးပါ ။ ရင္ဘတ္ ရဲ ့ ၃ပံု တပံု ၊ ၁လက္မခြဲ ခန့္ နိမ့္သြား ေအာင္ သာ ဖိဖို ့ လိုပါတယ္ ။)
၂။ ျပီးလွ်င္ လူနာရဲ ့ ဦးေခါင္းကို ေနာက္သို ့ အနည္းငယ္ ဆြဲ လွန္ျပီး သူ ့ ပါးစပ္အနားတြင္ အသက္ရွဳသံ ရွိ မရွိ နားေထာင္ပါ ။ အသက္ မရွဳေသးလွ်င္ လူနာ ႏွာေခါင္းကို ညွစ္ ( ပိတ္) ျပီး၊ လူနာ ပါးစပ္အား မိမိ ပါးစပ္ျဖင့္ေတ့ကာ လူနာရင္ဘတ္ေဖါင္းလာတဲ့အထိ ေလ ကို ၂ၾကိမ္ မွဳတ္သြင္းပါ။ ေလတခါ မွဳတ္ခ်ိန္မွာ ၁ စကၠန္ ့သာ ျဖစ္ပါတယ္ ။
၃၀း ၂ အခ်ိဳး အရ ။ အခ်က္ ၃၀ ႏွိပ္ျပီးပါက ေလကို ၂ခ်က္ မွဳတ္သြင္းေပးပါ ။
( ျပဳစုမဲ့သူ ၂ ေယာက္ ရွိေနပါက တေယာက္က ရင္ဘတ္ကို အခ်က္ ၃၀ ဖိ ျပီးတိုင္း က်န္တေယာက္က ပါးစပ္မွ ေလမွဳတ္သြင္းျခင္း ၂ ခါ ကို တလွည့္စီ လုပ္ေပးနိုင္ပါတယ္ ။ မိမိ တဦးတည္းသာ ရွိေနပါက ၃၀ၾကိမ္ဖိ၊ ၂ၾကိမ္ ေလမွဳတ္ ၊ ကို တဦးတည္းပဲ ျပဳလုပ္ေပးလို ့ ရပါတယ္ ။လူနာတင္ကား မလာ မခ်င္း ဤကဲ့သို ့ အၾကိမ္ ၃၀ ဖိ္ျပီး ေလ ၂ ခ်က္ မွဳတ္သြင္းေပးျခင္းကို လုပ္ေပးပါ ။(လူနာအား ေဆးရံု သို ့ ပို ့ေဆာင္ျပီး ေနာက္ .. ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ားက အသက္ကယ္တင္ေရးကို လိုသလို ဆက္လက္ ျပဳ လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။ )
_______________________________________________________________________
ေနာက္တမ်ိဳးၾကံဳေတြ ့ နိုင္တာကေတာ့ ရုတ္တရက္ ေလျပြန္ ပိတ္ဆို ့ ျခင္း ( Chocking ) ပါ ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ မိမိစားလိုက္တဲ့ အစားအစာ ( အတံုးၾကီး ၊ အစာ ခပ္မာမာ ၊ ခပ္ေလွ်ာေလွ်ာ ၊ ဥပမာ အသားတံုးၾကီး၊ေရခဲတံုး၊ ေစးကပ္တဲ့ အစာ၊ ဂ်ယ္လီ အတံုး စသျဖင့္ ) ၊ ျပင္ပမွ ျမိဳမိတဲ့ အရာ ( ကေလးမ်ား ေဆာ့ ကစား ရင္း အရုပ္ ၊ ေဂၚလီလံုး၊ အေၾကြေစ့ ၊ စသျဖင့္ ) ၊ ခံတြင္းထဲ မွာ ရွိေနတဲ့ သြားအတု ၊ အစရွိတာေတြဟာ လည္ေခ်ာင္းမွတဆင့္ ေလွ်ာက်ျပီး ေလျပြန္ကို ပိတ္ဆို ့ေစတတ္ပါတယ္ ၊။ အဲ့ဒီ အခါ ရုတ္တရက္ အသက္ရွဳ က်ပ္ျပီး တကိုယ္လံုး ျပာႏွမ္း ကာ မူးေမ့ သတိလစ္သြားတတ္ပါတယ္ ။ အဲ့ဒါကို အခ်ိန္မွီ ထုတ္ယူေပးဖို ့ လိုပါတယ္ ။ ေလျပြန္ ပိတ္ဆို ့တာ အခ်ိန္ၾကာလာတာ နဲ့ အမွ်အဆုပ္ထဲ ၊ ေသြးထဲ မွာ ရွိတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ ျပတ္လပ္ျပီး ဦးေႏွာက္ နဲ့ ႏွလံုး ကို ထိခိုက္ကာ အသက္ဆံုးရွံဳးနိုင္ပါတယ္ ။
ဒီ အခါ မွာ မိမိ က ေဘးနားမွာ ရွိေနပါက ထိုသူ ကို အခ်ိန္မီ ကယ္တင္နိူင္ပါတယ္ ။
ဘယ္လို လုပ္ရမလည္း ။
ဒါကလည္း နည္းသိထားရင္ လြယ္ပါတယ္ ။ ဘာ ပစၥည္း ကရိယာမွ မလိုပါဘူး ။ အဲ့ဒီနည္းလမ္းကို (Heimlich Maneuver) လို ့ေခၚပါတယ္ ။
ေအာက္ပါပံုေတြမွာ ျပထားတဲ့အတိုင္း အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္ေပးပါ ။
၁ ။ ။ လူနာ မွာ အမွန္တကယ္ စကားမေျပာနိုင္၊ ေခ်ာင္းမဆိုးနိုင္မွန္း သိေအာင္ အကဲခပ္ၾကည့္ပါ ။
၂။ ။လူနာ အေနာက္ဖက္မွ သိုင္းျပီး၊မိမိ လက္သီးဆုပ္ျဖင့္ လူနာ၏ ဝမ္းပိုက္ အေပၚဘက္ ပိုင္း ရင္ညြန့္ ့ေနရာမွ အေနာက္ဘက္အေပၚဘက္ သို ့ ခပ္ဆပ္ဆပ္ေလး ဆြဲ ပင့္ေပးပါ ။ အတြင္းရွိ ပိတ္ဆို့ေနတဲ့ အရာဝတၳဳ ထြက္လာတဲ့ အထိ ဆက္တိုက္ ျပဳလုပ္ေပးပါ ။
၃။ ။အကယ္၍ လူနာမွာ ကိုယ္ဝန္သည္(သို့မဟုတ္ ) အလြန္ ဝ ေသာသူ ျဖစ္ေနပါက မိမိ လက္သီးဆုပ္အား ရင္ညြန့္ အေပၚဖက္္ နားမွာ ထားျပီး ဆြဲပင့္ေပးပါ ။
ကေလးၾကီးမ်ားအတြက္ ဒီမွာ ၾကည့္နိုင္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ ၁ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ ျဖစ္ေနပါက မိမိ ေပါင္ေပၚတြင္ ကေလးကို ေဇာက္ထိုး ေမွာက္ရက္ တင္ျပီး လက္ဖေနာင့္ ျဖင့္ ေနာက္ေက်ာဘက္မွ အၾကိမ္ ၅ ခ်က္ ပုတ္တြန္းေပးပါ ။ တဖန္ ပက္လက္ ျပန္လွန္ျပီး ရင္ညြန္ ့ကိုလက္ေခ်ာင္းမ်ားျဖင့္ ၅ ခ်က္ ဖိေပးပါ။
ေအာက္မွ ဗီဒီယိုဖိုင္ ကို ၾကည့္ရင္ ပိုျပီး ျမင္သာပါတယ္ ။အိမ္မွာ ကေလးငယ္ အရြယ္ရွိသူမ်ား အထူးသတိျပဳဖို ့လိုပါတယ္ ။ ရုတ္တရက္ အသက္မရွဴ ႏွလံုးမခုန္ေတာ့ သူမ်ား ကို အခ်ိန္တိုတို အတြင္း အေရးေပၚ မျပဳစုနိုင္ပါက ဦးေႏွာက္နဲ့ ႏွလံုးတို ့မွာ ေသြးျပတ္လပ္ျခင္းျဖစ္ျပီး ဦးေႏွာက္ေသဆံုးမွဳ (ဦးေႏွာက္မွာ ေအာက္စီဂ်င္ျပည့္ဝတဲ့ေသြး ျပတ္လပ္မွဳ အခ်ိန္ ၄ မိနစ္ ေက်ာ္သြားရင္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ ကလပ္စည္းမ်ားေသဆံုး တတ္ပါတယ္) ၊ အသက္ေသဆံုးမွဳမ်ိဳး ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ အတြက္ ဒီနည္းေလးေတြကို လူတိုင္း သိထား တတ္ထား သင့္ပါတယ္ ။
အကယ္၍ အသက္ျပန္လည္ မရွဴလာေသးပါက အထက္မွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့ CPR နည္း ကို ဆက္လက္ ျပဳလုပ္ေပးဖို ့ လိုအပ္ပါျပီ ။
ထို ့ေနာက္ အေရးေပၚကားကို အေၾကာင္းၾကားျပီး ေဆးရံု သို ့ ပို ့ျပီး ကုသပါ ။
သူမ်ား တိုင္းျပည္ မွာ အေရးေပၚလူနာတင္ကား ေစာင့္ရခ်ိန္မွာ သိပ္ မၾကာလွပါ ။ အဆင္ေျပပါတယ္ ။ မိမိတို ့ ျပည္ မွာေတာ့ မီးစင္ၾကည့္ က ၾကဖို့လိုပါလိမ့္မယ္ ။ အဆင္ မသင့္လွ်င္ မိမိပါ အမွဳထဲ ဆြဲထဲ့ ခံရကိန္းရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူနာ တေယာက္ မိမိ ျပဳစုေပးလိုက္လို ့ အသက္ျပန္ရွဳ ႏွလံုးျပန္ခုန္ လာ ျပီဆိုလွ်င္ေတာ့ သင့္မွာ ေဖၚမျပ နိုင္ေလာက္ေအာင္ ဝမ္းသာ ၾကည္ႏူးမွဳ မ်ိဳး ခံစားရလိမ့္မယ္ ဆိုတာကို ယံုၾကည္ေစခ်င္ပါတယ္။
အေရးတၾကီး လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အသံုးတည့္မဲ့ အရာမ်ား ျဖစ္တာမို ့ ျပန္လည္ ေဖၚျပေပးလိုက္တာပါ ။
ဒီေနရာ မွာ စံုလင္စြာဆက္လက္ ေလ့လာ နိုင္ပါတယ္ ။
Subscribe to:
Posts (Atom)
